Οι πολύτιμοι υγρότοποι της Δυτικής Αττικής
Λίμνη Κουμουνδούρου
Βουρκάρι Μεγάρων
Να τους προστατέψουμε
Α. Για την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων και τη Σύμβαση Ramsar. Η σύμβαση για τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας, Σύμβαση Ramsar, είναι μία διακυβερνητική συνθήκη που παρέχει το πλαίσιο για την εθνική δράση και διεθνή συνεργασία για τη διατήρηση και τη «συνετή χρήση» των υγροτόπων και των πόρων τους. Διαπραγματεύθηκε με τη δεκαετία του 1960 από τις χώρες και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που είχαν ανησυχία για την αυξανόμενη απώλεια και υποβάθμιση των οικοτόπων/ υγροτόπων για τα αποδημητικά υδρόβια πτηνά. Η συνθήκη εγκρίθηκε στην ιρανική πόλη Ραμσάρ στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας, στις 2 Φεβρουαρίου του 1971 και τέθηκε σε ισχύ το 1975. Είναι η μοναδική παγκόσμια περιβαλλοντική συνθήκη που ασχολείται με ένα συγκεκριμένο οικοσύστημα και καλύπτει όλες τις γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη. Στη συνθήκη περιλαμβάνονται 1524 υγρότοποι με έκταση 520 εκατομμυρίων στρεμμάτων περίπου.
Τι είναι υγρότοπος: Σύμφωνα με διεθνείς ορισμούς υγρότοποι «είναι οι ελώδης περιοχές, βάλτοι, υγροί τυρφώνες φυσικοί ή τεχνητοί, μόνιμοι ή πρόσκαιροι, με στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό νερό καθώς και θαλασσινές περιοχές με βάθος που δεν ξεπερνάει τα 6 μέτρα».
Β. Το σύνθημα για το 2010: «Φροντίδα για τους υγρότοπους – μια απάντηση στην αλλαγή του κλίματος» Το σύνθημα είναι επίκαιρο, και έχει πολλά να πει, σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο α) σχετικά με τα είδη των υγροτόπων και των οικοσυστημάτων τα οποία βρίσκονται υπό συνεχή απειλή από τις ανθρώπινες πρακτικές β) σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στα οικοσυστήματα των υγροτόπων, και γ) κυρίως, για το ρόλο των υγροτόπων και την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής.
Γ. Οι υγρότοποι στην Ελλάδα Η Ελλάδα έχει επίσημα δέκα υγροτόπους τους οποίους και θα πρέπει να τους προστατεύει βάση της συνθήκης Ramsar. Στην πραγματικότητα όμως είναι πολλοί περισσότεροι. Μόνο σε 65 νησιά του Αιγαίου το πρόγραμμα του WWF Ελλάς «Προστασία των Νησιωτικών Υγροτόπων της Ελλάδας» κατέγραψε 672 υγροτόπους και διαπίστωσε ότι μόνο δύο από αυτούς προστατεύονται επαρκώς. Σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρoτόπων (2 Φεβρουαρίου 2009) διαπιστώνονται: «Αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, αλλοίωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, απόρριψη στερεών και εκροή αστικών αποβλήτων, παράνομη και αυθαίρετη δόμηση, εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία είναι μόνο ορισμένα από τα εντονότατα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δέκα υγρότοποι της χώρας που προστατεύονται από την διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ.»
Η Δυτική Αττική έχει υγρότοπους ανεκτίμητης αξίας, οι οποίοι είναι τόσο κοντά μας. Κι όμως η άγνοια της Πολιτείας τους καταστρέφει καθημερινά. Μέχρι και πριν από λίγα χρόνια οι υγρότοποι ήταν «υποτιμημένοι» από τις τοπικές κοινωνίες και την πολιτεία. Ως αποτέλεσμα σήμερα η Λίμνη Κουμουνδούρου και το Βουρκάρι Μεγάρων παρουσιάζουν πολύ σημαντικά προβλήματα: ατμοσφαιρική και υπόγεια ρύπανση, εγκατάσταση βιομηχανίας, και δεξαμενών καυσίμων, τα οποία προέρχονται από τις βιομηχανίες του Θριασίου και της Μεγαρίδας.
Λίμνη Κουμουνδούρου (Λίμνη των αρχαίων Ρειτών) Η Λίμνη Κουμουνδούρου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον τόσο ως ένας σημαντικός υγρότοπος όσο και ως ιστορικός τόπος. Στη λίμνη έχουν καταγραφεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 50 είδη πουλιών μεταξύ των οποίων: η παγκοσμίως απειλούμενη Βαλτόπαπια, το Κιρκίρι, η Χουλιαρόπαπια, το Σφυριχτάρι, το Γκισάρι κ.α. Oι αρχαίες Λίμνες των Ρειτών ήταν αφιερωμένες στη Θεά Δήμητρα και στην Κόρη της Περσεφόνη, και είχαν σχέση με τα Ελευσίνια Μυστήρια. Η αρχαία Ιερά Οδός συναντούσε τους αρχαίους Ρειτούς με τους δύο κλάδους της. Η Λίμνη Κουμουνδούρου, και 50 μέτρα περιφερειακά, έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικός τόπος από το 1974. Για να προστατευτεί η Λίμνη Κουμουνδούρου πρέπει: – Να σταματήσει η υπέργεια και υπόγεια ρύπανση της Λίμνης, με τον έλεγχο των γειτνιαζόντων εγκαταστάσεων (κυρίως των ΕΛΠΕ Ασπροπύργου, ΧΥΤΑ κ.λπ) και να ληφθούν άμεσα και σοβαρά μέτρα προστασίας (απορρύπανση, μετρήσεις κ.λπ). – Να γίνει ο χώρος επισκέψιμος με ήπιο τρόπο, ώστε ο πολίτης να εκτιμήσει την αξία της.
Βουρκάρι Μεγάρων Το «Βουρκάρι» είναι ένας παράκτιος αλμυρός υγροβιότοπος που τροφοδοτείται από τη θάλασσα και τις βροχές. Βρίσκεται μεταξύ Νέας Περάμου και Πάχης Μεγάρων. Στον υγρότοπο , που αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό, έχουν παρατηρηθεί 127 είδη πουλιών, αξιοσημείωτη χερσαία πανίδα, αλλά και ποικιλία από ψάρια. Πλήθος από μελέτες Πανεπιστημίων, κρατικών Φορέων και οικολογικών οργανώσεων τεκμηριώνουν την οικολογική του σημασία και υποδεικνύουν την ανάγκη λήψης μέτρων για την διάσωση και προστασία του. Ο υγροβιότοπος σήμερα κινδυνεύει από την επεκτεινόμενη βιομηχανική δραστηριότητα και τις ασύμβατες χρήσεις γης στην ευρύτερη περιοχή της υδρολογικής του λεκάνης. Ο Φορέας των Συλλόγων για την Προστασία του Βουρκαρίου ζητάει άμεσα τον αποχαρακτηρισμό της βιομηχανικής ζώνης στην περιοχή και την θεσμοθέτηση ειδικού νομικού πλαισίου για την προστασία της.
Καλούμε τους πολίτες της Δυτικής Αττικής και κάθε ευαισθητοποιημένο άνθρωπο να υπερασπίσει – από τη ρύπανση, τη συρρίκνωση και την εγκατάσταση νέων βιομηχανιών – τους υγροτόπους της περιοχής μας και να συμμετέχει στις εκδηλώσεις που συνδιοργανώνουν οι παραπάνω φορείς με σκοπό να παρουσιάσουν αφενός μεν τα προβλήματα και αφετέρου να αναδείξουν την ομορφιά και την πλούσια ορνιθοπανίδα της Λίμνης Κουμουνδούρου και του Βουρκαρίου Μεγάρων.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, στις 2 Φεβρουαρίου, ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙΣ. Χαϊδαρίου, η Διαρκής Κίνηση Χαϊδαρίου, ο Φορέας Προστασίας Βουρκαρίου και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία συνδιοργανώνουν παρεμβάσεις και εκδηλώσεις με σκοπό την προστασία των πολύτιμων υγροτόπων της Αττικής.
Κυριακή 31/1/2010
11:00 Παρέμβαση στη Λίμνη Κουμουνδούρου
12:30 Παρουσίαση: «Οι πολύτιμοι υγρότοποι της Αττικής»
(Καραϊσκάκη 101, Χαϊδάρι)
29/1 – 5/2/2010
Έκθεση φωτογραφίας και εικαστικής αφίσας, Στέγη Πολιτισμού (Κολοκοτρώνη 36, Χαϊδάρι)
ΟΙΚΟ.ΠΟΛιΣ. Χαϊδαρίου (www.xpolis.blogspot.com),
Διαρκής Κίνηση Χαϊδαρίου (http://xaidari.blogspot.com – http://limnik.blogspot.com),
Φορέας Προστασίας Βουρκαρίου (http://vourkari.blogspot.com),
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (http://www.ornithologiki.gr)
