Της Ρένας Δούρου, Η Εποχή, Κυριακή 6 Ιουνίου 2011
Την ώρα που η προσοχή των πάντων στην Ευρώπη -κομμάτων, θεσμικών οργάνων, πολιτών- είναι στραμμένη στην εξέλιξη του δημοσιονομικού θρίλερ, που ξεκίνησε από τη χώρα μας για να πάρει διαστάσεις κοινωνικής επιδημίας, λόγω της αλόγιστης επιβολής σκληρών πολιτικών λιτότητας σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ένα “φάρμακο” που υποτίθεται ότι θα σώσει τον ασθενή αλλά στην πραγματικότητα τον σκοτώνει!) στη γείτονα Τουρκία διεξάγονται την ερχόμενη Κυριακή κρίσιμες εκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων θα καθορίσει την εξέλιξη σε μια σειρά σημαντικών θεμάτων, που θα έπρεπε, υπό κανονικές συνθήκες, να ενδιαφέρουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και, πλέον, όχι μόνον αυτή, καθώς είναι σαφές εδώ και λίγο καιρό ότι η επιρροή της Τουρκίας αγγίζει σε μεγάλο βαθμό και τον αραβικό κόσμο, που με τη σειρά του βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμα σταυροδρόμια.
Στις 12 Ιουνίου στη Τουρκία διεξάγονται βουλευτικές εκλογές, με τη συμμετοχή 15 πολιτικών κομμάτων για την ανάδειξη των 550 βουλευτών, που θα μετέχουν στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας –να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά από το 1982, που οι εκλογές διεξάγονται στην ώρα τους και όχι πρόωρα. Οι εκλογές αυτές διεξάγονται σε μια κομβική περίοδο για τη χώρα, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της. Εκτός συνόρων, η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει τον γκρίζο ορίζοντα της ευρωπαϊκής προοπτικής της, αφού πλέον η πλειονότητα των ευρωπαίων αρχηγών κρατών προτιμούν μια “ειδική σχέση” μαζί της και όχι την πλήρη ένταξη (π.χ. Σαρκοζί και Μέρκελ, αλλά και χώρες της κεντρικής, όπως η Αυστρία, και πρώην ανατολικής Ευρώπης). Παράλληλα, αραβικές χώρες (π.χ. Αίγυπτος, Τυνησία) κοιτάζουν προς Άγκυρα μεριά, σε αναζήτηση μοντέλου πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης για τις μουσουλμανικές κοινωνίες τους. Αν υπάρχει μία χώρα που ωφελήθηκε άμεσα από την “αραβική άνοιξη” των τελευταίων μηνών, αυτή είναι η Τουρκία, η οποία τώρα δρέπει τους καρπούς των κατά καιρούς εμβληματικών ενεργειών της, όπως, π.χ., την άρνηση στους Αμερικανούς να χρησιμοποιήσουν τη βάση του Ιντσιρλίκ το 2003, κατά τον πόλεμο ενάντια στο Ιράκ, ή, πιο πρόσφατα, την επιχείρηση του “στολίσκου ελευθερίας” πέρσι, για το σπάσιμο της ισραηλινού εμπάργκο της Λωρίδας της Γάζας. Παράλληλα, η οικονομική άνθιση της χώρας, την καθιστά πόλο έλξης και πρότυπο για τις χειμαζόμενες, για χρόνια, από τα καθεστώτα κλεπτοκρατίας και διαφθοράς, οικονομίες των αραβικών χωρών.
Στο εσωτερικό μέτωπο, το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών θα καθορίσει ένα κρίσιμο ζητούμενο, καθώς, πλέον, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις δεν διακυβεύεται η επικράτηση του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: απλώς, το ποσοστό που θα αποσπάσει θα του δώσει ή όχι τη δυνατότητα για ένα νέο σύνταγμα. Όλα σχεδόν τα κόμματα που μετέχουν στις εκλογές υπόσχονται νέο σύνταγμα, ωστόσο ο σημερινός πρωθυπουργός διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι επιθυμεί την υιοθέτηση από την Τουρκία ενός καθαρά προεδρικού πολιτεύματος, αμερικανικού τύπου. Μάλιστα, ο ίδιος δεν κρύβει και την πρόθεσή του να γίνει πρόεδρος το 2012.
Αυτός είναι ο μεγάλος στόχος του κόμματος του Ερντογάν. Για να επιτευχθεί όμως, πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί η είσοδος των ακροδεξιών της Εθνικιστικής Δράσης, του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, στη Βουλή, αντίθετα με το 2007, όταν το κόμμα αυτό κατάφερνε να υπερβεί το υψηλότατο (και μοναδικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο) όριο εισόδου στην Εθνοσυνέλευση, που είναι 10% σε πανεθνικό επίπεδο. Τότε οι ακροδεξιοί είχαν αποσπάσει 14.29% και 71 έδρες, “κόβοντας” έδρες από το πρώτο κόμμα, το κόμμα του Ερντογάν, που με 47% των ψήφων έπαιρνε “μόνο” το 62% των εδρών, δηλαδή 341 έδρες (ενώ το 2002, με 34% των ψήφων αποσπούσε το… 66% των εδρών). Το γεγονός αυτό μπορεί να ερμηνεύσει και τις αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών σε βάρος στελεχών του ακροδεξιού κόμματος. Αποκαλυπτικά βίντεο είδαν ξαφνικά το φως της δημοσιότητας, στα οποία εικονίζονται ανώτερα στελέχη του κόμματος του Μπαχτσελί σε περιπτύξεις με πόρνες…
Πόσο θα επηρεάσουν αυτές οι αποκαλύψεις τους εθνικιστές, αλλά και παραδοσιακούς μουσουλμάνους ψηφοφόρους του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης; Άγνωστο. Σύμφωνα πάντως με τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι ακροδεξιοί εισέρχονται στη Βουλή με ποσοστό γύρω στο 12.5% (με το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να κινείται από 48% ως 51% και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό κόμμα να βρίσκεται στο 25% ως 28%, και τους αναποφάσιστους στο 6 με 7%).
Όλα τούτα σημαίνουν ότι το στοίχημα του Ερντογάν κρέμεται από μια κλωστή, καθώς η ψήφος των Κούρδων αποβαίνει καθοριστική. Εξ ου και η πολύ θερμή ομιλία του την περασμένη Τετάρτη στο Ντιγιάρμπακιρ: στόχος η απόσπαση των ψήφων που θα πάνε στους κούρδους ανεξάρτητους υποψήφιους (πρόκειται για τον τρόπο που έχουν βρει τα μικρά κόμμα να υπερβούν το όριο του 10%: να κατεβαίνουν ως ανεξάρτητες υποψηφιότητες). “Η πατέντα του κουρδικού προβλήματος ανήκει στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό κόμμα, ενώ το θέμα εκμεταλλεύεται το [σσ φιλοκουρδικό] κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας”, είπε ενώπιον ενός ενθουσιώδους ακροατηρίου, δίνοντας παράλληλα έμφαση στη θρησκευτική ενότητα και όχι στην εθνοτική ταυτότητα… Σε μια εβδομάδα θα φανεί κατά πόσο έπεισε…
