Της Ρένας Δούρου, Ελευθεροτυπία, 29 Αυγούστου 2011
«Κάποτε έλεγα γελώντας πως θα ‘θελα στον τάφο μου να χαράζονταν οι γραμμές: Ένας από τους πιο φλύαρους Έλληνες, που όμως δεν πρόλαβε να πει ούτε μέρος από όσα ήθελε». Αυτό σημείωνε με το λεπτό χιούμορ, που τον χαρακτήριζε, ο Λεωνίδας Κύρκος στον πρόλογο του βιβλίου του «Ποια Αριστερά;» (εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα, 1987), τη μακρά συνέντευξη που παραχώρησε στους Πέτρο Καβάσαλη και Κώστα Σπυρόπουλο.
Σταθερά προσηλωμένος στις αρχές της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανανέωσης της Αριστεράς (εξ ου και η απόρριψη από νωρίς του σταλινικού προτύπου), ο Κύρκος κάθε άλλο παρά φλύαρος υπήρξε: οι παρεμβάσεις του ήσαν πάντα μεστές περιεχομένου και σημάδεψαν την πολιτική σκηνή για σχεδόν 7 δεκαετίες.
Σίγουρα άλλοι, αρμοδιότεροι εμού, λόγω της πολιτικής τους πορείας και της σχέσης τους μαζί του, θα σκιαγραφήσουν τις ημέρες που έρχονται, πληρέστερα τη συμβολή του Λεωνίδα Κύρκου στην ιστορία της Αριστεράς και της πολιτικής ζωής του τόπου. Προσωπικά θα ήθελα να σταθώ, όπως τον γνώρισα μέσα από τα γραπτά του, στον πολιτικό Κύρκο, τον ευρωβουλευτή, τον άνθρωπο που υπερέβη τις αγκυλώσεις που παραδοσιακά χαρακτήριζαν την Αριστερά και άρθρωσε, σε δύσκολους καιρούς, ένα λόγο συνεπή, στην κατεύθυνση της ανανεωτικής Αριστεράς, πηγαίνοντας κόντρα στις ευκολίες μιας προκάτ «επαναστατικής» σκέψης, άνευ αποχρώσεων.
«Η στρατηγική της Αριστεράς στην Ευρώπη πρέπει να έχει ως αφετηρία την επιδίωξη του πολιτικού ελέγχου στις διαδικασίες διεθνοποίησης, ώστε να μην επικρατήσει η ωμότητα των νόμων του κέρδους και να μην καθορίζουν κέντρα με ιμπεριαλιστικές βλέψεις τη βούληση και τις αποφάσεις των διακρατικών κοινοτήτων συνεργασίας και ανάπτυξης», σημείωνε πριν από 24 χρόνια ο Λεωνίδας Κύρκος, παρατηρώντας επίσης ότι η Ευρώπη των 12 είναι «ένα νέο πεδίο ταξικής πάλης και αλληλεγγύης». Και είναι βέβαιο ότι δεν μπορούσε τότε να φανταστεί πόσο επίκαιρα θα ηχούσαν τα λόγια του σήμερα, που το ευρωπαϊκό εγχείρημα δοκιμάζεται ακριβώς από έλλειψη αλληλεγγύης και πολιτικής βούλησης και πρωτοβουλίας για αλλαγή μιας πορείας που οδηγεί μαθηματικά στην αποσύνθεσή του.
Πολιτικός που συνδύαζε πάντα τη σημασία του ευρωπαϊκού και διεθνούς πλαισίου με τη δράση στο εθνικό επίπεδο, συστηματικός πολέμιος κάθε μορφής εθνικισμού (είναι χαρακτηριστική η ήπια στάση του, ενάντια στο τότε ρεύμα εθνικιστικής υστερίας για το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ ), ο Λ. Κ. έδινε ανέκαθεν ιδιαίτερη έμφαση στο ευρωπαϊκό στοίχημα, σε αντίθεση με την αρτηριοσκληρωτική προσέγγιση του ΚΚΕ αλλά και του προ του 1981, ΠΑΣΟΚ, αντιμετωπίζοντας το υπό εξέλιξη οικοδόμημα ως πεδίο συσχετισμού δυνάμεων που πρέπει να αλλάξει.
«Για την Αριστερά, ένα ισχυρό ενοποιητικό στοιχείο της Ενωμένης Ευρώπης πρέπει να είναι η αλληλεγγύη και οι πολυποίκιλοι δεσμοί του κόσμου της εργασίας, που ξεκινώντας από τη ρίζα του ιστορικού ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος θα πρέπει να τείνει να ηγεμονεύσει στην οικοδόμηση της νέας Ευρώπης της ειρήνης, της αλληλεγγύης και της Ανθρωπιάς», παρατηρούσε το 1995, στο βιβλίο «Ανατρεπτικά» (εκδόσεις Προσκήνιο).
Στην πολυκύμαντη πολιτική του ζωή ο Λ. Κ. άλλες φορές επιβεβαιώθηκε, άλλες διαψεύστηκε, ωστόσο είναι βέβαιο ότι κέρδισε ένα στοίχημα που λίγοι πολιτικοί στην Ελλάδα μπορούν να καυχηθούν ότι κέρδισαν: αυτό της αναγνώρισης της τολμηρής του πολιτικής σκέψης, που σε συνδυασμό με τον υποδειγματικό του βίο, τον κατέστησαν απολύτως ξεχωριστή περίπτωση, όχι μόνο στο πλαίσιο της Αριστεράς αλλά συνολικά του πολιτικού στερεώματος της χώρας. Για αυτό και ήταν οξυδερκέστατη η παρατήρηση του Αριστόβουλου Μάνεση στον πρόλογο των «Ανατρεπτικών»: «Τον Λεωνίδα Κύρκο η πολιτική τον παρακίνησε για τα ακατόρθωτα αλλά δεν τον εμάρανε».
