Της Ρένας Δούρου, Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.aixmi.gr, 14 Οκτωβρίου 2011
Ανακεφαλαιοποίηση των κοινωνιών…
Μαντέψτε ποιος είπε την παρακάτω φράση: «Η κρίση χρέους στην ευρωζώνη έχει αποκτήσει συστημική διάσταση, οι κίνδυνοι να υπάρξει αντίκτυπος στην οικονομία αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς και οι τράπεζες έχουν εισέλθει σε ζώνη κινδύνου».
Πρόκειται, άραγε, για κάποιον πολιτικό της Αριστεράς, ή έστω για έναν αριστερό οικονομολόγο, από εκείνους που ασκούν έντονη κριτική στη μέχρι σήμερα αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη από το δίδυμο Μέρκελ – Σαρκοζί; Όχι βέβαια.
Ο άνθρωπος που εξέφρασε αυτή τη διαπίστωση, την Τρίτη 11 Οκτωβρίου, ενώπιον επιτροπής της Ευρωβουλής, δεν ήταν άλλος από τον απερχόμενο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, ο οποίος απευθύνθηκε στους ευρωβουλευτές και με την ιδιότητά του ως προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου.
Οποία παραδοχή! Και μάλιστα από τα πιο επίσημα χείλη, ότι η κρίση χρέους δεν συνιστά αποκλειστικό πρόβλημα των «τεμπέληδων και φυγόπονων Ελλήνων» αλλά έχει γίνει συστημικό πρόβλημα, με κίνδυνο να διαχυθεί σε όλες τις οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κανείς στην Αριστερά δεν επιχαίρει για το γεγονός ότι μόλις τώρα, μήνες μετά το ξέσπασμα της κρίσης, εκείνοι που πεισματικά υποστήριζαν ότι αυτή ήταν αποκλειστικά ελληνικό πρόβλημα, δείχνουν να αντιλαμβάνονται το βάθος και τον χαρακτήρα της. Το κόστος που πληρώνουν οι λαοί είναι πολύ υψηλό για να διεκδικεί κανείς δάφνες επιβεβαίωσης.
Το θέμα είναι αν μπορεί η ΕΚΤ να κάνει κάτι τώρα. Μήπως το σπιράλ της τριπλής κρίσης (χρέους, τραπεζικού συστήματος, και ανάπτυξης) έχει πάρει τέτοια μορφή, που πλέον η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη;
Μπορεί στον απερχόμενο κεντρικό τραπεζίτη να πιστώνεται επίδειξη πραγματισμού, προκειμένου να ενσταλάξει λίγες δόσεις ευλυγισίας στο μονεταριστικό δόγμα της ΕΚΤ, αγοράζοντας για παράδειγμα ομόλογα (Ελλάδας αλλά και Ισπανίας και Ιταλίας), παρεκκλίνοντας από την «ορθοδοξία» της ΕΚΤ, ωστόσο παρέμεινε εγκλωβισμένος στη λογική στην οποία στηρίχθηκε και λειτουργεί η ΕΚΤ – της πλήρους ανεξαρτησίας από την πολιτική εξουσία, του δραστικού περιορισμού του πληθωρισμού σε βάρος κάθε άλλης πολιτικής (όπως π.χ. της καταπολέμησης της ανεργίας), με άλλα λόγια της νεοφιλελεύθερης μονεταριστικής ορθοδοξίας.
Προκειμένου να αλλάξει ριζικά η καθοδική πορεία των πραγμάτων, δεν αρκούν περιθωριακές διορθωτικές κινήσεις, που δεν αγγίζουν τον ίδιο τον πυρήνα της λειτουργίας της ΕΚΤ. Με άλλα λόγια, ο Τρισέ περιγράφει μια πραγματικότητα (συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη) αλλά δεν είναι σε θέση να προτείνει τη γιατρειά. Αυτή βρίσκεται στη ριζική αλλαγή του ρόλου, της αποστολής και της λειτουργίας της ΕΚΤ – κάτι που δεν έκανε ο Τρισέ, ούτε πρόκειται να πράξει ο διάδοχός του από την 1η Νοεμβρίου, Μάριο Ντράγκι, ένας goldmanian, δηλαδή πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της Goldman Sachs, ταυτισμένο με την κερδοσκοπική ιδεολογία της…
Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ήδη από τον Ιούλιο, έχει προτείνει η ΕΚΤ να απορροφήσει άμεσα μέρος των εθνικών χρεών, να χρησιμοποιήσει την εξουσία της προκειμένου να χρηματοδοτήσει σχέδια δημιουργίας απασχόλησης και στήριξης των δημόσιων υπηρεσιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η πρόταση για την ίδρυση, μέσω της πρωτοβουλίας των ευρωπαίων πολιτών, ενός Ταμείου Κοινωνικής, Οικολογικής και Αλληλέγγυας ανάπτυξης που, σε αντίθεση με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, θα εστιάσει στην ανάπτυξη και την απασχόληση, δηλαδή στα σημερινά ζητούμενα των ευρωπαίων πολιτών, και όχι στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών σε βάρος των κοινωνιών.
Μια τέτοια ΕΚΤ θα συνιστούσε, πράγματι, εργαλείο ευρωπαϊκής πολιτικής ανάπτυξης, απασχόλησης, αλληλεγγύης. Όμως, μια τέτοια κατεύθυνση δεν πρόκειται να εφαρμοστεί από τραπεζίτες, καθώς προϋποθέτει σαφή πολιτική βούληση. Ακριβώς αυτή που λείπει σήμερα από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, οι οποίες στοχεύουν αποκλειστικά στην ικανοποίηση τραπεζών και αγορών. «Τις αγορές τις καθησυχάζουν. Εμάς;», έγραφε εύγλωττα ένα πανό σε διαδήλωση κατά την πρόσφατη Ημέρα Δράσης κατά της λιτότητας στη Γαλλία.
