Της Ρένας Δούρου, Η Αυγή, 5 Μαρτίου 2012
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ιρλανδία καταφεύγει στο εργαλείο το οποίο απεχθάνονται οι απανταχού ευρωκράτες, στο δημοψήφισμα. Οι αναμνήσεις των προηγούμενων εμπειριών τους προκαλούν εφιάλτες
Ο Κένι ανακοίνωσε έτσι ενώπιον του Κοινοβουλίου ότι «θα ερωτηθεί ο λαός αν δίνει την έγκρισή του για την επικύρωση του Συμφώνου», χωρίς να προσδιορίσει ακριβή ημερομηνία ενώ δήλωσε «αισιόδοξος» ότι θα επικρατήσει το «ναι»
Το λιτό τηλεγράφημα έκανε το βράδυ της Τρίτης αστραπιαία τον γύρο του κόσμου μέσα σε λίγα λεπτά: η κυβέρνηση της Ιρλανδίας ανακοίνωσε δια στόματος του πρωθυπουργού Έντα Κένι ότι, σύμφωνα με τη γνώμη του υπεύθυνου της κυβέρνησης για τα συνταγματικά ζητήματα, η χώρα πρέπει να επικυρώσει με δημοψήφισμα το σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας (δηλαδή το ελληνικό Μνημόνιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρόκειται για μια μικρή ρωγμή στα θεμέλια του εγχειρήματος που με τόση μεθοδικότητα προωθεί τους τελευταίους μήνες (κυρίως με τις συνόδους της 9ης Δεκεμβρίου 2011 και της 30ης Ιανουαρίου φέτος) η καγκελάριος Μέρκελ, με το «πράσινο φως» του Γάλλου προέδρου, ακολουθεί άβουλα τις γερμανικές επιλογές. Ο στόχος του Βερολίνου ήταν να περάσει το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Πειθαρχίας, που καθιερώνει την υποχρέωση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και μειώνει δραστικά την εθνική κυριαρχία, όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τις 26 χώρες μέλη της Ε.Ε. (η Βρετανία έχει δηλώσει την άρνησή της να το υπογράψει), με όσο το δυνατόν μικρότερες αντιστάσεις. Η Ιρλανδία έρχεται για τρίτη φορά να χαλάσει τη σούπα…
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ιρλανδία καταφεύγει στο εργαλείο το οποίο απεχθάνονται οι απανταχού ευρωκράτες, στο δημοψήφισμα. Οι αναμνήσεις των προηγούμενων εμπειριών τους προκαλούν εφιάλτες. Και δικαίως. Οι «ξεροκέφαλοι» Ιρλανδοί έχουν ήδη απορρίψει με την ψήφο τους τη συνθήκη της Νίκαιας το 2001 (το ‘όχι’ απέσπασε 54% με συμμετοχή στο 38%) και εκείνη της Λισσαβώνας το 2008 (54% ξανά το ‘όχι’, με τη συμμετοχή να αυξάνεται όμως στο 54%) – και τις δύο φορές οι πολίτες εκλήθησαν έναν χρόνο μετά για δεύτερη φορά στις κάλπες!
Ο Έντα Κένι που από τον περασμένο Μάρτιο συγκυβερνά με το Εργατικό κόμμα, είναι συντηρητικός πολιτικός – υπήρξε μάλιστα δύο φορές αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού κόμματος -, ωστόσο δεν μπορούσε παρά να ακολουθήσει την γνώμη του αρμόδιου για τον συνταγματικό χαρακτήρα των κυβερνητικών αποφάσεων. Ο Κένι ανακοίνωσε έτσι ενώπιον του Κοινοβουλίου ότι «θα ερωτηθεί ο λαός αν δίνει την έγκρισή του για την επικύρωση του Συμφώνου», χωρίς να προσδιορίσει ακριβή ημερομηνία ενώ δήλωσε «αισιόδοξος» ότι θα επικρατήσει το «ναι». Η αιτιολογία του ειδικού συμβούλου της κυβέρνησης για τα συνταγματικά ζητήματα ήταν ότι, καθώς το σύμφωνο αυτό «συνιστά ειδικό εργαλείο εκτός της αρχιτεκτονικής της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση», καθίσταται «απαραίτητο το δημοψήφισμα για την επικύρωσή» του. Απολύτως βάσιμο επιχείρημα που θα μπορούσε να ισχύσει και για όλες τις άλλες χώρες, ωστόσο ο Νικολά Σαρκοζί απέρριψε ήδη σχετικό αίτημα του υποψήφιου του Αριστερού Μετώπου στις προεδρικές εκλογές, Ζαν Λικ Μελανσόν, με τον τελευταίο να παρατηρεί ότι ο πρόεδρος το έκανε αυτό γιατί «γνωρίζει ποιο θα είναι το αποτέλεσμα». Και βέβαια στη χώρα μας ούτε καν περνάει από το μυαλό της μη εκλεγμένης κυβέρνησης Παπαδήμου, που κάνει αγώνα δρόμου στη Βουλή για την κατάργηση κάθε κοινωνικού κεκτημένου, η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία… Γιατί βέβαια γνωρίζει, όπως και ο Σαρκοζί, την απάντηση…
Αυτή είναι σήμερα η αχίλλειος πτέρνα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης: ο φόβος της λαϊκής ετυμηγορίας. Η τραγική δημοκρατική οπισθοδρόμηση. Κρίσιμες αποφάσεις για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων λαμβάνονται λοιπόν πίσω από κλειστές πόρτες, αποκλειστικά από τους «υπεύθυνους» κυβερνήτες (και όχι από την «πλέμπα» που δεν αντιλαμβάνεται τα διακυβεύματα όπως αυτοί), διατυπώνονται σε σχεδόν… σανσκριτική διάλεκτο (ακριβώς για να μην τις κατανοεί η «πλέμπα», παρά μόνο οι «επαΐοντες») και σερβίρονται ως… ιστορική πρόοδος! Στη σπάνια δε περίπτωση που γίνει δημοψήφισμα το οποίο όμως δεν έχει θετική έκβαση, τότε, όπως έγινε στην Ιρλανδία και παλιότερα στη Δανία (καταψηφίστηκε η συνθήκη του Μάαστριχτ με 51% το 1992), οι λαοί αναγκάζονται να… ξαναψηφίσουν… σωστά αυτή τη φορά. Εξαιρέσεις στον κανόνα τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία για το ευρωσύνταγμα το 2005 – οι λαοί μεν δεν εκλήθησαν να ξαναψηφίσουν αλλά ένα παρεμφερές κείμενο (η συνθήκη της Λισσαβώνας) πέρασε μέσω… Κοινοβουλίου, προκειμένου να αποφευχθούν… οι εκπλήξεις.
Τούτη τη φορά οι πιέσεις που θα ασκηθούν στους Ιρλανδούς πολίτες θα είναι τεράστιες: η χώρα είναι σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, χρειάζεται τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για τη χρηματοδότηση του χρέους της, ο οποίος όμως συνδέεται με την έγκριση του συμφώνου. Ένα καλό αποτέλεσμα του υποψηφίου του Αριστερού Μετώπου Ζαν Λικ Μελανσόν στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, θα μπορούσε να διασφαλίσει μια πιο ριζοσπαστική στάση (από τη σημερινή) του υποψηφίου των Σοσιαλιστών, Φρανσουά Ολάντ στα ευρωπαϊκά και σε συνδυασμό με ένα νέο ‘όχι’ των Ιρλανδών, να σηματοδοτηθεί μια αλλαγή του ευρωπαϊκού τοπίου. Στην κατεύθυνση του σεβασμού της έκφρασης και των δικαιωμάτων των πολιτών, της αλληλεγγύης και της ανάπτυξης. Προς όφελος των κοινωνιών και όχι των τραπεζών και των αγορών.
