Της Ρένας Δούρου, Η Εποχή, 15 Ιουλίου 2012
Όταν το Φόρουμ του Σάο Πάολο, ιδρυόταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ύστερα από πρωτοβουλία κυρίως του κόμματος Εργασίας της Βραζιλίας, η κατάσταση στη Λατινική Αμερική ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι σήμερα: κυριαρχούσαν οι «συνταγές» του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, τις οποίες εφήρμοζαν δουλικά οι περισσότερες κυβερνήσεις της ηπείρου…
«Το 1990, όταν ιδρύαμε το Φόρουμ του Σάο Πάολο, κανείς μας δεν φανταζόταν ότι μόλις στο διάστημα δύο δεκαετιών θα φθάναμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. Τότε, η Αριστερά βρισκόταν στην εξουσία μόνο στην Κούβα. Σήμερα, είμαστε στην κυβέρνηση σε έναν μεγάλο αριθμό χωρών, και ακόμη εκεί όπου είμαστε στην αντιπολίτευση, τα κόμματα του Φόρουμ έχουν αυξημένη επιρροή στην πολιτική και κοινωνική ζωή», αυτά έγραψε μεταξύ άλλων στο μήνυμα του χαιρετισμού του που έστειλε στο Καράκας, ο Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας, που παραμένει ένα σύμβολο για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο για αυτούς. «Στη Λατινική Αμερική, οι προοδευτικές αριστερές δυνάμεις στην εξουσία σε πολλές χώρες λαμβάνουν πρωτοβουλίες που επέτρεψαν, σε ορισμένο βαθμό, να βγούμε από την ‘μακρά νεοφιλελεύθερη νύχτα’, ξεκινώντας κοινωνικά προγράμματα μεγάλης εμβέλειας, αποσπώντας αναμφισβήτητες επιτυχίες στον αγώνα κατά της φτώχειας και δίνοντας μια άνευ προηγουμένου δυναμική στη διαδικασία ολοκλήρωσης. Το διακύβευμα συνίσταται στη συνέχιση των πολιτικών αυτών και στην εμβάθυνσή των αλλαγών αυτών στο σημερινό πλαίσιο επιδείνωσης της κρίσης», σημειώνει, μεταξύ άλλων, η τελική Διακήρυξη του Φόρουμ.
Το Φόρουμ διεξήχθη σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο κατά την οποία στη Λατινική σημειώνονται προσπάθειες ανατροπής των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων όπως συνέβη για παράδειγμα με τον πρόεδρο Φερνάντο Λούγκο της Παραγουάης – «το γεγονός αυτός, όπως έγινε με το πραξικόπημα στην Ονδούρα, αποδεικνύει ότι η Δεξιά είναι έτοιμη να κάνει χρήση βίαιων μεθόδων και / ή να καταφύγει στη χειραγώγηση των θεσμικών μεθόδων για να απαλλαγεί από κυβερνήσεις που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά της», παρατηρεί η Διακήρυξη. Ωστόσο, παρά την έκρυθμη συγκυρία στην περιοχή, το Φόρουμ δεν περιορίστηκε στα της Λατινικής Αμερικής ή της Βενεζουέλας (όπου οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 7 Οκτωβρίου με μεγάλο φαβορί βέβαια τον πρόεδρο Τσάβεζ που προηγείται με 20 μονάδες διαφορά του δεξιού υποψηφίου). Ασχολήθηκε, μέσα και από τα διάφορα εργαστήρια, και με τη γενικότερη κατάσταση στον πλανήτη, και ειδικότερα με τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Και αυτό, δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι έγινε μέσα από τη συζήτηση για την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.
Πράγματι, στις 4, 5 και 6 Ιουλίου, στο πλαίσιο του 18ου Φόρουμ του Σάο Πάολο, ζήσαμε μαζί με τον Κώστα Ήσυχο, στο Καράκας, μια πραγματικά πρωτόγνωρη εμπειρία. Δεν ήταν μόνο η παρουσία περίπου 600 αντιπροσώπων από αριστερά κόμματα, κινήματα και οργανώσεις (και μάλιστα για πρώτη φορά υπήρξε και τόσο μεγάλη εκπροσώπηση και εκτός Λατινικής Αμερικής) αλλά το τεράστιο ενδιαφέρον που προκάλεσε η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ στο φόρουμ. Ενδιαφέρον που μεταφράστηκε και σε συναντήσεις με υπουργούς και στελέχη της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας καθώς και με αντιπροσωπείες αλλά και επαφές με ξένα ΜΜΕ, με επίκεντρο την προωθούμενη καταστροφική λιτότητα στη χώρα μας και την Ευρώπη. Τα μέτρα της μόνιμης, σκληρής λιτότητας και η πρωτοκαθεδρία του κεφαλαίου στην Ευρώπη, εξετάστηκαν σε αντιπαράθεση με τις υπό εξέλιξη κυβερνητικές εμπειρίες της Αριστεράς σε χώρες όπως η Βενεζουέλα ή η Βραζιλία.
Στη σημερινή συγκυρία, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ μπορεί να αποτελέσει μια γέφυρα «περάσματος» εμπειρίας από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής που κινούνται σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, μακριά από τις επιταγές των αγορών και των τραπεζών, χωρίς την απόρριψη των καλύτερων κοινωνικών συμβολών ενός ευρωπαϊκού μοντέλου που είναι σήμερα υπό κατεδάφιση, λόγω των πολιτικών λιτότητας, των περικοπών των δημόσιων δαπανών και των «χρυσών κανόνων». Άλλωστε η έκκληση της τελικής Διακήρυξης του Φόρουμ, που καλεί σε «αγώνα κατά του νεοφιλελευθερισμού και των πολέμων, για την οικοδόμηση ενός κόσμου ειρήνης, δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης» έχει παγκόσμια εμβέλεια, που αφορά και τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Στο χέρι των ευρωπαϊκών αριστερών δυνάμεων είναι να συμβάλλει ώστε οι λατινοαμερικανικές εμπειρίες να καρποφορήσουν και επί ευρωπαϊκού εδάφους. Γιατί οι αριστερές ιδέες δεν κάνουν γεωγραφική επιλογή, αποτελούν πανανθρώπινα ιδεώδη. Και τούτο ήταν φανερό και τις τρεις ημέρες του Φόρουμ του Σάο Πάολο.
