Της Ρένας Δούρου, Έθνος, 26 Ιουλίου 2012
Οι κινήσεις των δυνάμεων στην περιοχή θυμίζουν τις αρχές του περασμένου αιώνα
Για όσους αρέσκονται στις γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές αναλύσεις, τούτη την περίοδο, η περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής προσφέρει σταθερά τροφή για αναλύσεις. Από τις αρχές του 2011, με την ανατροπή του τυνήσιου προέδρου Μπεν Άλι, ως σήμερα, λαμβάνουν χώρα εξελίξεις των οποίων οι συνέπειες αλλάζουν ριζικά τον χάρτη: νέοι συσχετισμοί δυνάμεων, με νέους παράγοντες όπου πρωταγωνιστούν ισλαμιστικά κόμματα, κάνουν την εμφάνισή τους. Παίγνια υψηλής στρατηγικής των δυνάμεων που θέλουν να παίξουν ρόλο στην περιοχή, πλην των ΗΠΑ, των οποίων η φθίνουσα επιρροή είναι πλέον αισθητή, λαμβάνουν χώρα και γίνονται διακριτά ακόμη και στα μάτια των μη ειδικών.
Ακόμη και στη αραβική χερσόνησο, πίσω από τη φαινομενική απάθεια της βασιλικής οικογένειας Ιμπν Σαούντ, το σουνιτικό καθεστώς κινείται δραστήρια προκειμένου να αποτρέψει σε βάρος του και προς όφελος του Ιράν, εξελίξεις στο Μπαχρέιν, ενισχύοντας την εκεί βασιλική οικογένεια.
Και όπως τίποτε δεν είναι απλό στη Μέση Ανατολή, οι δύο χώρες δεν επιθυμούν να ηγεμονεύσουν μόνο τον Περσικό κόλπο αλλά θέλουν να εξαπλώσουν την επιρροή τους και στην υπόλοιπη περιοχή. Συγκρούονται λοιπόν και στο πεδίο της Συρίας, του σημαντικότερου ανοικτού μετώπου σήμερα.
Η Σαουδική Αραβία, μαζί με το Κατάρ (που φιλοξενεί τη σημαντικότερη αμερικανική στρατιωτική βάση εκτός ΗΠΑ) και την Τουρκία, υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ, χρηματοδοτούν και εξοπλίζουν τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό. Από την άλλη, το Ιράν, υπό τη ρωσική εποπτεία, ενισχύει το συμμαχικό του, αλαουϊτικό καθεστώς. Γιατί μπορεί ο πολύνεκρος εμφύλιος, που μαίνεται εδώ και σχεδόν ενάμιση χρόνο στη Συρία, να έχει ως αντικείμενο την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, ωστόσο το διακύβευμα υπερβαίνει κατά πολύ τα σύνορα της χώρας – κλειδί στην καρδιά της Μέσης Ανατολής, η οποία ενθυλακώνει ούτως ή άλλως όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά ενός εκρηκτικού κοκτέιλ διαρκείας: αποικιοκρατικά κατάλοιπα, θρησκευτικές και φυλετικές διακρίσεις, σημαντική ισλαμιστική παρουσία (παρακλάδι της αλ Κάιντα), διαφθαρμένες πολιτικές εξουσίες. Και βέβαια τον διαγκωνισμό των μεγάλων δυνάμεων για να επικαθορίσουν προς όφελός τους τις εξελίξεις. Όλα τα συναντάμε σήμερα στη Συρία. Και όλα παραπέμπουν σε απαράλλακτες «σταθερές» της περιοχής.
Τα στρατόπεδα είναι σαφή. ΗΠΑ, Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Κατάρ στηρίζουν τους εξεγερμένους. Ρωσία, Κίνα, Ιράν το καθεστώς. Η κάθε πλευρά μετέρχεται όλων των μέσων: προπαγάνδα, παραπληροφόρηση, διπλωματικές πιέσεις και μπλόφες. Και όπως συμβαίνει πάντα – οι μεγάλοι χαμένοι είναι εκείνοι που δεν μπορούν να επιλέξουν στρατόπεδο και απλά υφίστανται τις εξελίξεις, δηλαδή οι άμαχοι…
Έτσι, εν έτει 2012 όλα θυμίζουν τις αρχές του περασμένου αιώνα. Όταν οι αυτού εξοχότητες, κ.κ. Sykes και Picot, εκ μέρους της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας χάρασσαν τα σύνορα, εν μέσω κατάρρευσης του παλιού κόσμου, καθορίζοντας τις τύχες των λαών. Τότε, που δεν υπήρχαν ΟΗΕ ή Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά και σήμερα που υπάρχουν; Αλλάζει κάτι;
