Της Ρένας Δούρου, ΤΑ ΝΕΑ, 10 Σεπτεμβρίου 2012
Θα γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ το νέο ΠΑΣΟΚ; Το ερώτημα βρίσκεται στα χείλη δημοσιογράφων και δημοσιολογούντων. Μπορεί πολλοί (όχι αθώα) να σπεύδουν να απαντήσουν καταφατικά προκειμένου να κατακεραυνώσουν αυτό που οι ίδιοι ανάγουν σε… δεδομένη εξέλιξη, τα πράγματα ωστόσο είναι πιο σύνθετα. Και λιγότερο… ιδιοκτησιακά. Με την έννοια ότι κανείς πολιτικός χώρος δεν μπορεί να… κατοχυρώσει έννοιες όπως η λαϊκή κυριαρχία ή η εθνική αξιοπρέπεια, το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή. Πράγματι πάνω σε αυτές τις αρχές κτίστηκε το ΠΑΣΟΚ, σήμερα ωστόσο όχι μόνο δεν τις σέβεται αλλά, με πρωτεργάτες τους κ.κ. Παπανδρέου και Βενιζέλο, τις καταπάτησε συνειδητά, οδηγώντας σε απόγνωση εκατομμύρια πολίτες. Δεν νομιμοποιούνται να εγκαλούν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για πολιτική λαθροχειρία εκείνοι που αναίσχυντα και συνειδητά παραχάραξαν τη λαϊκή βούληση, επιβάλλοντας ακριβώς τα αντίθετα από όσα είχαν υποσχεθεί το 2009. Οσοι/ες εκτοξεύουν τέτοιου είδους επιφανειακές κατηγορίες πρέπει να έχουν σαφή συνείδηση της συγκυρίας.
1 Με εξαίρεση τη Γαλλία που ανέκαθεν συνιστούσε ιδιαίτερη περίπτωση, σήμερα σε όλη την Ευρώπη τα σοσιαλδημοκρατικά και σοσιαλιστικά κόμματα φθίνουν, πληρώνοντας την υιοθέτηση του μπλερικού μοντέλου διαχείρισης εξουσίας, το οποίο ήλθε να ακυρώσει το κλασικό «συγκρουσιακό πρόταγμα, που κατέληγε στον (παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό) ταξικό συμβιβασμό, έδενε την ιδέα, η ιδέα ενίσχυε το πρόταγμα».
2 Στη χώρα μας, σε αντίθεση με τα αδελφά ευρωπαϊκά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ έχει κυριολεκτικά καταρρεύσει, με τάσεις εξαφάνισης από την πολιτική σκηνή. Μπορεί όλα τα κόμματα να πλήρωσαν ακριβά την πρόσδεσή τους στο άρμα της διαχειριστικής λογικής και της υποταγής τους στις αγορές, ωστόσο οι έλληνες Σοσιαλιστές υπέστησαν σοβαρό (ο καιρός θα δείξει αν αποδειχθεί μοιραίο) πλήγμα. Εκείνο που σήμερα βαραίνει ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ, επηρεάζοντας αντικειμενικά τους όρους του όποιου διαλόγου για την Κεντροαριστερά, είναι το γεγονός ότι διέρχεται ταυτόχρονα τρεις κρίσεις: κρίση εκλογικού σώματος (διαζύγιο με μεγάλες κοινωνικές ομάδες), κρίση προγράμματος (υιοθέτηση νεοφιλελευθερισμού) και κρίση ταυτότητας – σε έναν βαθμό, αλλά με πολύ λιγότερη ένταση, κάποιες από τις κρίσεις αυτές τις βιώνουν και τα άλλα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά / σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Και οι τρεις κρίσεις προϋπήρχαν σε λανθάνουσα κατάσταση προ του 2009, πήραν καταλυτικό χαρακτήρα με την κρίση και την επιβολή των μνημονιακών πολιτικών, καταλήγοντας στην «εξατομίκευση» και την ακύρωση της διαμεσολαβητικής λειτουργίας και του πολιτικού, που για χρόνια ήταν ο λόγος ύπαρξής του.
3 (υπό μορφή ερωτήματος) Πέρα από το πολιτικό μέλλον του συγκεκριμένου χώρου, υπάρχουν περιθώρια αναγέννησης, υπό τις παρούσες συνθήκες, του «σοσιαλισμού»; Ο Ζαν Ζενερέ, γάλλος πολιτειολόγος και οικονομολόγος, ιδρυτικό στέλεχος του κόμματος Αριστερά με τον Ζαν-Λικ Μελανσόν, σε πρόσφατο βιβλίο του σκιαγραφεί μια μελλοντική οδό, πέρα από τον «τρίτο δρόμο»: «Μια ίση και πραγματική ελευθερία για όλους. Μέσα από την αλλαγή της κοινωνίας ούτως ώστε αυτή να ενισχύσει τους δεσμούς αλληλεγγύης και τις δυνατότητες ενότητας που επεκτείνουν τις ικανότητες όλων».
Ελευθερία και όχι κυριαρχία των αγορών, μια νέα παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας της χώρας, έμφαση στην κοινωνική αλληλεγγύη και τα εργασιακά δικαιώματα – ένα νέο υπόδειγμα, όπως αυτό που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, αγγίζει όλο και περισσότερους πολίτες, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ενός μεγάλου πλειοψηφικού ρεύματος ανατροπής.
