Της Ρένας Δούρου, Έθνος, 20 Σεπτεμβρίου 2012
Ο αραβικός και μουσουλμανικός κόσμος, από τις χώρες του Μαγκρέμπ ως την Ινδονησία, συνταράσσεται τούτες τις μέρες από τις, ενίοτε βίαιες, διαδηλώσεις με αφορμή την προβολή στις ΗΠΑ της low budget ταινίας «η αθωότητα των μουσουλμάνων», η οποία εμφανίζει με προσβλητικό, για το Ισλάμ, τρόπο τον Προφήτη Μωάμεθ. Το αποκορύφωμα των αντιδράσεων αυτών ήταν ο θάνατος του αμερικανού πρέσβη στη Λιβύη, Κρίστοφερ Στίβενς, την περασμένη εβδομάδα.
Οι εικόνες της οργής παραπέμπουν στις αντιδράσεις το Σεπτέμβριο του 2005, όταν η δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten δημοσίευε προκλητικά σκίτσα του Μωάμεθ τροφοδοτώντας κύμα βίαιων αντιδράσεων των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο.
Οι σημερινές εικόνες και εκείνες του 2005 συγκρίνονται με εκείνες πέρσι σε χώρες όπως η Τυνησία, η Αίγυπτος ή η Λιβύη, όταν τα πλήθη διεκδικούσαν και πετύχαιναν την ανατροπή διεφθαρμένων και αυταρχικών καθεστώτων. Τι σχέση έχουν τα σημερινά, έμπλεα θρησκευτικής οργής, πλήθη με εκείνα της «αραβικής άνοιξης», όπως καταχρηστικά καθιερώθηκε να ονομάζονται τα γεγονότα;
Σε εκείνες τις διαδηλώσεις συνυπήρχαν νέοι, ακτιβιστές, γυναίκες, οργανωμένοι μέσω των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης. Σήμερα τα πλήθη είναι πιο «συμπαγή», ανδροκρατούμενα ως επί το πλείστον, και με σημαντική, οργανωτική παρουσία των σαλαφιστών, που ήσαν απόντες από τα πρώτα στάδια των εξεγέρσεων σε Τυνησία, Αίγυπτο, κ.α., υποτιμώντας αρχικά τη δυναμική των διαδηλώσεων, για να εδραιωθούν πολιτικά αργότερα, μέσα από τις κάλπες… Σήμερα, η κατάρρευση των αυταρχικών αραβικών καθεστώτων έχει ανοίξει το δρόμο στους απανταχού σαλαφιστές – ένα από τα πιο οπισθοδρομικά ρεύματα του Ισλάμ, με άφθονη χρηματοδότηση από τα σαουδαραβικά πετροδολάρια…
Η συγκυρία είναι εξαιρετικά κρίσιμη γιατί από την εξέλιξή της θα «σφραγιστούν» για χρόνια οι κοινωνίες των χωρών αυτών. Οι νέοι, που μετείχαν στις εξεγέρσεις πέρσι, σήμερα δεν βλέπουν καμία αισθητή αλλαγή στη ζωή τους: φτώχεια και ανεργία συνεχίζουν να κυριαρχούν παρά την πτώση των καθεστώτων. Έτσι, οι υπερσυντηρητικοί σαλαφιστές με απλοϊκά ελκυστικά επιχειρήματα παραπέμπουν στην αδιάλλακτη επιβολή του θρησκευτικού νόμου έναντι των κάθε είδους «απίστων» – είτε πρόκειται για αλλόθρησκους είτε για άλλα μουσουλμανικά ρεύματα. Η καλλιτεχνικά ασήμαντη, ισλαμοφοβική ταινία, έδωσε έμφαση στις μανιχαϊστικές απαντήσεις τους έναντι των άχρωμων αραβικών ελίτ, που πληρώνουν παλιές αμαρτίες, είτε προσκόλλησής τους στα καθεστώτα είτε απομάκρυνσής τους από την κοινωνία ή και τα δύο μαζί. Αλλά αυτή είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία…
