Συνέντευξη της Ρένας Δούρου στα “Υστερόγραφα”, 18 Δεκεμβρίου 2012
Η Ρένα Δούρου θα μπορούσε να θεωρηθεί “οικοδέσποινα” του ΣΥΡΙΖΑ. Υπό την έννοια ότι η βουλευτής Β΄ Αθηνών και υπεύθυνη του Τομέα Εξωτερικών… ήταν εκεί, στην Κουμουνδούρου, τότε που το κόμμα της δεν ήταν ακόμη “μόδα”. Δεν είχε δηλαδή καταφέρει να φτάσει σε ρόλο πρώτου “βιολιού” στον χώρο της Αριστεράς, πόσο μάλλον να αγγίζει το 30% και την εξουσία, όπως συνέβη στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου.
Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος που δίνει στην αφήγηση της Ρένας Δούρου δυναμική και περιεχόμενο ατόφιας εξομολόγησης, χωρίς τον παραμορφωτικό φακό και τον ενθουσιασμό όσων ακολούθησαν από τη στιγμή κατά την οποία οι συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ πολλαπλασιάστηκαν και πύκνωσαν.
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ παραχωρεί συνέντευξη στα “Υστερόγραφα” και μιλά για όλα: Για το πολιτικό σκηνικό όπως διαμορφώνεται μετά την εκταμίευση της δόσης του δανείου του Μνημονίου, για τις προοπτικές εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ, για τη… συνιστώσα ΠΑΣΟΚογενών στην Κουμουνδούρου, για την “απειλή” της Χρυσής Αυγής, στην καθημερινότητα μιας κοινωνίας η οποία δοκιμάζει τις αντοχές της. Αφού πρώτα έχει μελαγχολήσει βαθιά…
Πόσο άβολο είναι το κοστούμι της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης του σχεδόν 30%; Προσαρμόστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ στα νέα δεδομένα που προέκυψαν από τις εκλογές του Ιουνίου, ή ακόμη ταλαιπωρείται από “πολιτικό συνάχι”;
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεν αντιμετωπίζει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως κάποιου είδους «κοστούμι» ή ως έναν ρόλο που πρέπει να παίξει. Αλλά ως εργαλείο προκειμένου να βάλει τέλος, όσο το δυνατόν συντομότερο, στην καταστροφή που επιτελείται σήμερα στην πατρίδα μας με κύρια υπεύθυνη την τρικομματική κυβέρνηση και την αδιέξοδη, υφεσιακή πολιτική που επιβάλλει. Και λέω «επιβάλλει» και όχι «εφαρμόζει» λόγω της προσφυγής της σε αυτό το κατάλοιπο της Χούντας, που είναι οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, με τις οποίες επιχειρεί να υποκαταστήσει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και να συρρικνώσει τη δημοκρατία. Και χωρίς ίχνος κομματικού πατριωτισμού, θεωρώ ότι, τόσο εντός όσο κι εκτός Βουλής, με τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης που στήνει, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ λειτουργεί στην κατεύθυνση ανακούφισης της κοινωνίας αλλά και της δημιουργίας των συνθηκών προκειμένου να μπει τέλος στην καταστροφική αυτή πολιτική.
Η Κουμουνδούρου αντέχει την ιδεολογική διαπλάτυνση; Μπορεί να χωρέσει ΠΑΣΟΚογενή στελέχη που αναζητούν το επόμενο λιμάνι μιας πολυετούς σταδιοδρομίας; Ή υπονομεύεται έτσι το επιχείρημα της “ανόθευτης” Αριστεράς;
Η δική μας αφετηρία στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ σε ό, τι αφορά στις συνεργασίες, είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν που περιγράφετε. Κι εννοώ ότι εμείς δεν αναζητούμε «διαπλατύνσεις» μέσα από συμφωνίες κορυφής, με διάφορα στελέχη, που αναζητούν κομματική στέγη. Ούτε στόχος μας είναι η αναπαραγωγή μιας «αμόλυντης» Αριστεράς, γιατί ξέρουμε ότι σε τούτη την κρίσιμη περίοδο για την πατρίδα δεν μπορεί να είναι προτεραιότητα η ιδεολογική καθαρότητα ή η κομματική ορθοδοξία. Για εμάς εκείνο που προέχει, εκείνο που είναι χρήσιμο για την κοινωνία και τους πολίτες, είναι η δημιουργία όσο το δυνατόν ευρύτερων συμμαχιών με τις δυνάμεις ακριβώς που θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα. Που θέλουν να προχωρήσουμε στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και ρήξεις αναγκαίες για την οικονομία και την κοινωνία μας. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα εγγενή αίτια της σημερινής κρίσης, εκείνα που δεν σχετίζονται με το χρέος. Η οικονομία και η κοινωνία μας χρειάζονται βαθιές τομές και αυτές μπορούν να επιτευχθούν από ένα κοινωνικό μέτωπο στη βάση συνθετικών πολιτικών. Με στόχο να σταματήσουμε την κατάρρευση, να βγούμε από την παγίδα του χρέους, να αναπτύξουμε νέα παραγωγικά και κοινωνικά υποδείγματα.
Μετά τα αποτελέσματα της πρόσφατης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης, θα μπορούσε να πει κανείς “από εδώ η γυναίκα μου, και από εκεί το αίσθημά μου”, αναφορικά με την προεδρική πλειοψηφία που έχει συγκροτηθεί γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα, και το πάντα υπολογίσιμο Αριστερό Ρεύμα;
Στον ΣΥΡΙΖΑ- ΕΚΜ, που δεν είναι αρχηγικό κόμμα και η πορεία του δεν εξαρτάται από τη βούληση του εκάστοτε προέδρου, οι διαφορετικές απόψεις συνιστούν δημοκρατική κατάκτηση και εχέγγυο πλουραλιστικής έκφρασης. Δεν αποτελούν, ούτε αποτέλεσαν ποτέ, αντικείμενο κυρώσεων ή αποκλεισμών. Αντιθέτως, θεωρούμε ότι η διαφορετική άποψη είναι πλούτος και δύναμη για έναν πολιτικό φορέα που θέλει να είναι εργαλείο στα χέρια του λαού. Αυτό είναι άλλωστε και το νόημα του δύσκολου εγχειρήματος της ενοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Από την αρχή γνωρίζαμε ότι δεν θα είναι εύκολο – ποτέ δεν ήταν περίπατος το πέρασμα από το παλιό στο καινούργιο. Θεωρούμε, ότι ειδικά στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, αριστερό και ριζοσπαστικό είναι ό,τι ενώνει, εμπνέει και κινητοποιεί για ένα κοινωνικό και οικονομικό υπόδειγμα, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Δεν αντιλαμβανόμαστε το κόμμα ως ένα κλειστό κέλυφος, χωρίς όμως τούτο να σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν κόμματα εντός του κόμματος. Κάτι τέτοιο θα αναιρούσε τον συλλογικό και δημοκρατικό μας χαρακτήρα.
Ποιος ταιριάζει περισσότερο στη σημερινή (και αυριανή) πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ; Ένας Αλέκος Αλαβάνος, ή ένα εκ μεταγραφής από το ΠΑΣΟΚ στέλεχος σαν τη Σοφία Σακοράφα και τον Αλέξη Μητρόπουλο, για παράδειγμα;
Θα παρατηρήσω εδώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αντιλαμβάνεται την πολιτική διαδικασία και την παρέμβασή του στην κοινωνίας, όχι ως μια προσωποιημένη, προσωποκεντρική διαδικασία. Αλλά ως μια συλλογική, δημοκρατική παρέμβαση για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης με δημοκρατία και ελευθερία. Η πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεν είναι ένα, δύο ή τρία στελέχη του. Αλλά είναι τα μέλη του, οι υποστηρικτές του, οι άνθρωποι που παίρνουν μέρος στις συνελεύσεις του, προκειμένου να ακούσουν και να ακουστούν. Με άλλα λόγια, εμείς αντιλαμβανόμαστε την πολιτική ως μια συλλογική, σύνθετη παρέμβαση. Κάνουμε πολιτική με όρους κοινωνικού υποκειμένου, κοινωνικών μπλοκ για την προώθηση μιας συνθετικής πολιτικής, ικανής να βάλει τέλος στη σημερινή εξαθλίωση της κοινωνίας.
Και μια τελευταία παρατήρηση: τα προσωποπαγή κόμματα, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, αποδεικνύουν ακριβώς την ορθότητα της προσέγγισής μας, καθώς οδήγησαν τη χώρα σε χρεοκοπία, ύστερα από διακυβέρνηση σχεδόν σαράντα ετών…
Σε μια μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η σημερινή υπεύθυνη του Τομέα Εξωτερικής Πολιτικής, θα κατοικοεδρεύει στη Βασιλίσσης Σοφίας, ως Υπουργός Εξωτερικών; Και δεν αναφερόμαι τόσο στο προσωπικό παράδειγμα, όσο στη φυσική και αυτονόητη συνέχεια και συνέπεια, στην πολιτική στρατηγική ενός κόμματος εξουσίας.
Αυτή τη στιγμή εκείνο που προέχει, όχι για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αλλά για την κοινωνία που συνθλίβεται από τα υφεσιακά μέτρα, χωρίς να βλέπει κανενός είδους ανάπτυξη στην άκρη του τούνελ, είναι να βάλουμε ένα στοπ σε αυτόν τον κατήφορο. Να φύγει αυτή η τρικομματική κυβέρνηση που βλάπτει σοβαρά την πατρίδα μας. Όλα τα άλλα ανήκουν στη σφαίρα της μελλοντολογίας, και, πιστέψτε με, κανέναν δεν ενδιαφέρουν.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι “εκεί έξω” υπάρχει ένας κόσμος που δεν πείθεται από τα βασικά επιχειρήματα όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ανεξαρτήτως του πως βλέπει την κυβέρνηση. Υπάρχει σχέδιο κατάληψης, ή έστω… εισβολής στον μεσαίο χώρο, που από τις εκλογές του 2009 παραμένει σπίτι του;
Σήμερα η κυβέρνηση Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη βρίσκεται επί τω έργω της ισοπέδωσης της μεσαίας τάξης στη χώρα μας. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα της έκτης υφεσιακής χρονιάς, με την κρίση να βαθαίνει, την ανεργία να καλπάζει και με μια κυβέρνηση να προσπαθεί να σήμερα να μας πείσει ότι προωθεί την… ανάπτυξη ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που προωθεί είναι η σκληρότερη λιτότητα που έχει ποτέ εφαρμοστεί σε αναπτυγμένη χώρα. Δικός μας στόχος, όπως προανέφερα, είναι η σύσταση όσο το δυνατόν πιο πλατιών μετώπων από κοινωνικά υποκείμενα που επιθυμούν ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Η λογική των… καταλήψεων είναι πολύ μακριά από τις στοχεύσεις μας…
Η Χρυσή Αυγή είναι πλέον κάτι περισσότερο από… συγκυριακό σύμπτωμα. Το ΠΑΣΟΚ πήρε πρώτο την πρωτοβουλία να σταθεί και θεσμικά απέναντι στο κόμμα του Νίκου Μιχαλολιάκου. Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να εκφράσει καλύτερα την αγωνία της κοινωνίας και πολιτών ανεξαρτήτως ιδεολογικών πεποιθήσεων για να μπει φρένο σε αυτή τη διολίσθηση;
Η Αριστερά ανέκαθεν ήταν το αποτελεσματικότερο ανάχωμα στην νεοναζιστική πολιτική και στη βία που αυτή συνεπάγεται. Αυτό εξηγεί και το ιδιαίτερο μένος που έχει η ΧΑ απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες επιθέσεις ενάντια στους βουλευτές μας, Δημήτρη Στρατούλη και Αλέξανδρο Μεϊκόπουλο. Η καλύτερη απάντηση στην ΧΑ είναι καταρχήν να βάλουμε τέλος στην οικονομική κρίση, στην οποία πλέον επικάθεται και η κρίση Δημοκρατίας. Και μετά να επιχειρήσουμε, όλα τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου, να αλλάξουμε αυτή την κουλτούρα που κάνει δυνατή την ανάπτυξη επικίνδυνων μορφωμάτων, σαν αυτό της Χρυσής Αυγής.
Ξέρω ότι παρακολουθείτε εις βάθος τις εξελίξεις στην Ευρώπη και τον κόσμο. Είναι πράγματι ορόσημο οι βουλευτικές εκλογές του 2013 στη Γερμανία, για την υιοθέτηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής επαρκούς αντιμετώπισης της κρίσης; Ένας Μεγάλος Συνασπισμός του CDU με το SPD θα “μαλάκωνε” την πολιτική στόχευση του Βερολίνου, που πολλές φορές μοιάζει με… ωδή στη λιτότητα;
Εκείνο που θα ήταν πραγματικό ορόσημο, θα ήταν μια στροφή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Να αφήσουμε δηλαδή πίσω μας τις πολιτικές της λιτότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας, προς όφελος της ανάπτυξης, της απασχόλησης, της αλληλεγγύης. Και θεωρώ ότι οτιδήποτε μπορεί να συμβάλλει σε αυτό, είναι πολύ θετικό. Σε ό,τι αφορά στις γερμανικές εκλογές, το ζητούμενο δεν είναι το χρώμα του μανδύα που θα ενδυθεί ο νέος συνασπισμός εξουσίας, αλλά το αν αυτός ο συνασπισμός θα κινηθεί στην ίδια ή στην αντίθετη κατεύθυνση από ό,τι σήμερα η κ. Μέρκελ. Αν συνεχιστεί η ίδια πολιτική, και με τους Σοσιαλδημοκράτες στην εξουσία, τότε λίγα πράγματα θα αλλάξουν. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια ρήξη με τη σημερινή πολιτική της λιτότητας και της επιβολής της εσωτερικής υποτίμησης σε χώρες όπως η Ελλάδα. Τα άλλα όλα έχουν να κάνουν με επικοινωνιακή διαχείριση.
Με διαπιστωμένο πλέον το έλλειμμα ηγεσίας στην Ευρώπη, την κατά τη Monde παιδική χαρά, πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε για τη δυνατότητα αυτοδιαχείρισης των λαών; Με δεδομένο και ότι η Ε.Ε. δεν είναι… Βέλγιο, ώστε να αντέχει την επί της ουσίας ακυβερνησία.
Δεν έχω την αίσθηση ότι τίθεται από πουθενά αυτό που αναφέρετε ως αυτοδιαχείριση των λαών. Αν γινόταν κάτι τέτοιο, είναι βέβαιο ότι οι λαοί θα μας εξέπλητταν με την ωριμότητά τους και την βούλησή τους για αλλαγή. Αλλά σήμερα αυτό που διαγράφεται στον ορίζοντα είναι η συνέχιση της διαχειριστικής λογικής, χωρίς φαντασία ή τόλμη, από «μικρές» ηγεσίες, που το μόνο που επιθυμούν είναι η αναπαραγωγή τους στην εξουσία. Μέσα από την επιβολή πολιτικών που σκοτώνουν την ανάπτυξη και μαζί με αυτή, και τη δημοκρατία. Σκοτώνουν δηλαδή την ίδια την ευρωπαϊκή ιδέα, όπως αυτή είχε εκφραστεί από τους ιδρυτές πατέρες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος τη δεκαετία του 1950. Θυμίζω τα τότε προτάγματα: πάλη κατά του εθνικισμού και έμφαση στην οικονομική αλληλεγγύη. Ακριβώς τα δύο χαρακτηριστικά που σήμερα εκλείπουν από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες…
