Συνέντευξη της Ρένας Δούρου στη Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία και τον Σπύρο Κάραλη, 6 Απριλίου 2013
Προάγγελο ανησυχητικών εξελίξεων για την Κύπρο χαρακτηρίζει η Ρένα Δούρου τις αποφάσεις των τελευταίων δύο συνεδριάσεων του Eurogroup, στην συνέντευξή της στη “Σαββατιάτική Ελευθεροτυπία”, τονίζοντας ότι το προσεχές διάστημα θα δούμε να εξελίσσονται πιέσεις και μάλιστα “κάθε έιδους” κατά της Λευκωσίας.
Η υπεύθυνη του τομέα Εξωτερικών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται επίσης στις πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις Νταβούτογλου περί συνεκμετάλλευσης των ενεργειακών κοιτασμάτων αλλά και διχοτόμησης, για τις οποίες υπογράμμισε ότι στηρίζονται σε σαθρά θεμέλια και αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Σημειώνει ακόμη ότι οι διεθνείς επαφές του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχιστούν, με στόχο τη διεθνοποίηση του ελληνικού ζητήματος.
Μήπως θα έπρεπε να δίνατε βαρύτητα στις επαφές στον ευρωπαϊκό νότο, αντί λ.χ αυτών στις ΗΠΑ ή στην Αργεντινή και Βραζιλία που άλλωστε προκάλεσαν και εσωκομματικές τριβές, καθώς αυτές τις χώρες βρίσκονται στη δίνη της κρίσης; Εδικά μετά τις εξελίξεις που είχαμε στην Κύπρο.
Η σημερινή κρίση, που δεν αφορά όπως παρατήρησα, αποκλειστικά την Ελλάδα, έχει τριπλό επίπεδο: εθνικό, ευρωπαϊκό, παγκόσμιο. Ένα κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ οφείλει να τα παρακολουθεί και τα τρία, προκειμένου να μπορεί η πολιτική να αντιμετωπίσει με επάρκεια όλα τα ενδεχόμενα. Δεν είναι δηλαδή μόνο ένα ζήτημα τριών ή τεσσάρων χωρών. Ο αντίκτυπος της ευρωπαϊκής κρίσης επηρεάζει και τις ΗΠΑ αλλά τις αναδυόμενες οικονομίες των BRICS. Αναγκαστικά η προσέγγισή μας οφείλει να είναι ολιστική, ειδικά σήμερα στο πλαίσιο των αλληλοσυγκοινωνούντων και αλληλοεξαρτώμενων οικονομιών. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι αποστολές του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ σε Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, αλλά και Γερμανία, ενώ έπονται και άλλες, γιατί σήμερα βλέπουμε ανοικτές πολιτικές εξελίξεις στον ευρωπαϊκό νότο. Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη, λοιπόν, την ταχύτητα με την οποία αλλάζουν οι πολιτικοί συσχετισμοί σε όλες τις χώρες του Νότου κι εμμένουμε με συνέπεια στον στόχο μας που είναι αφενός να διεθνοποιήσουμε το ελληνικό ζήτημα και αφετέρου να εξηγήσουμε, αδιαμεσολάβητα, την πρότασή μας για την έξοδο από την κρίση.
Συμμερίζεστε την άποψη ότι το κυπριακό μνημόνιο συνιστά την οικονομική εκδοχή ενός νέου Αττίλα με στόχο τον ενεργειακό της πλούτο;
Θεωρώ ότι πρέπει να ερμηνεύουμε την πραγματικότητα με τα εργαλεία του παρόντος, και με το βλέμμα μας προς τις μελλοντικές προοπτικές. Σήμερα λοιπόν οι πιέσεις των ισχυρών προς τους αδύναμους ασκούνται κυρίως με οικονομικά όπλα και όχι με πυραύλους ή άρματα μάχης. Ο στόχος βέβαια παραμένει ο ίδιος: η προώθηση των συμφερόντων των κρατών. Σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία αντιμετωπίζει μια οικονομική κρίση που μπορεί να θίξει τον ενεργειακό της πλούτο στο πλαίσιο ενός γεωπολιτικού παιγνίου στο οποίο δεν εμπλέκεται μόνον η Τουρκία αλλά όλοι σχεδόν οι περιφερειακοί παίκτες καθώς και οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Αντιλαμβάνεται κανείς τη συνθετότητα της κατάστασης και το πόσο αναγκαία είναι η στήριξη, εκ μέρους της Αθήνας, των κινήσεων της Λευκωσίας προκειμένου να διασφαλίσει την κυριαρχία της στον φυσικό της πλούτο. Πρέπει όμως να παρατηρήσω ότι σε μια στιγμή κρίσης, όπως η λήψη των αποφάσεων στα δύο τελευταία Γιούρογκρουπ, η τρικομματική κυβέρνηση συντάχθηκε με τα συμφέροντα των δανειστών και όχι του κυπριακού λαού. Και τούτο είναι κακός προάγγελος για ένα μέλλον που διαγράφεται δύσκολο και γεμάτο πιέσεις κάθε είδους…
Μετά την έλευση των ξένων δανειστών στην Κύπρο παρατηρείται η Τουρκία επιχειρεί να αποσπάσει οφέλη από την σοβούσα οικονομική κρίση που βιώνει η Κυπριακή Δημοκρατία. Εκτιμάται ότι αυτή η επιθετική τουρκική στάση θα συνεχιστεί;
Η εξέλιξη αυτή δεν εκπλήσσει. Η Τουρκία έχει δείξει εμπράκτως το πόσο λίγο σέβεται το διεθνές δίκαιο και η συνεχιζόμενη κατοχή των εδαφών του βόρειου τμήματος του νησιού συνιστά το πιο χειροπιαστό παράδειγμα. Η όλη λοιπόν κατασκευή περί συνεκμετάλλευσης και διχοτόμησης, του κ. Αχμέτ Νταβούτογλου, όπως την παρουσίασε πρόσφατα στις παρεμβάσεις σε τουρκικά ΜΜΕ, στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια που αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Η τουρκική και η τουρκοκυπριακή πλευρά πρέπει να αντιληφθούν ότι ο μόνος δρόμος, προκειμένου και οι δύο κοινότητες να απολαύσουν τα οφέλη του ορυκτού πλούτου, είναι η δίκαιη, λειτουργική και βιώσιμη λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.
Μετά την επίσκεψη Ομπάμα διαφαίνεται επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Ισραήλ. Με δεδομένο ότι η οικονομική αποδυνάμωση της χώρας ύστερα από τρία χρόνια εφαρμογής σκληρής λιτότητας, έχει εξασθενήσει το ρόλο της στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι, πόσο ορατό είναι το ενδεχόμενο να βρεθούμε χωρίς στρατηγικούς συμμάχους;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τη γνωστή ρήση του λόρδου Πάλμερστον, σχετικά με το πόσο ρευστές είναι οι συμμαχίες και το πόσο σταθερά είναι τα συμφέροντα μιας χώρας. Παραφράζοντας λοιπόν τη γνωστή φράση, θα έλεγα να «υπηρετήσουμε τα συμφέροντά μας», κι όχι εύθραστες «φιλίες» με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ: αποτελούν σταθερή πυξίδα σε ένα περιβάλλον που συνταράσσεται από ανακατατάξεις. Υπό αυτό το πρίσμα θα διαμορφωθεί και ένα πλαίσιο συγκλίσεων. Δεν είναι εύκολος ο δρόμος. Αλλά είναι ο μοναδικός.
Θα έχετε ακούσει την κριτική που ασκείται στον ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν διαθέτει μια συγκροτημένη πρόταση στο διπλωματικό πεδίο και στα εξωτερικά θέματα. Εάν τώρα αναλαμβάνετε τη διακυβέρνηση πώς θα απαντούσατε στις τουρκικές προκλήσεις μετά και τις δηλώσεις Ερντογάν ότι η Ελλάδα βοηθάει του Κούρδους;
Στον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ασκείται, ως γνωστόν, κριτική για τα πάντα. Και αυτό είναι ενδεικτικό των αδιεξόδων της σημερινής κυβερνητικής πολιτικής. Επί του συγκεκριμένου, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ διατυπώνει την ανάγκη μιας ανεξάρτητης, πολυδιάστατης, ενεργητικά φιλειρηνικής πολιτικής, με βάση το διεθνές δίκαιο και η οποία θα αφορά συνολικά στην αναβάθμιση της θέσης της χώρας μας στο μεσογειακό, βαλκανικό, ευρωπαϊκό και διεθνές σκηνικό. Εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στον 21ο αιώνα σημαίνει έτσι έμφαση στην οικονομική διπλωματία, που θα εντάσσει, λόγου χάρη, την ενεργειακή παράμετρο λόγω των εξελίξεων και στη νοτιο-ανατολική Μεσόγειο. Όπως και στην οικονομία έτσι και στην εξωτερική πολιτική, χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση, που θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία και την εθνική ακεραιότητα της χώρας, μακριά από προσκολλήσεις και εξαρτήσεις του παρελθόντος. Σε αυτό το πλαίσιο, αντιλαμβάνεστε, ότι σχήματα ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος μου, δεν είναι μόνο παρωχημένα αλλά και αντιπαραγωγικά.
