Της Ρένας Δούρου, Ναυτεμπορική, 31 Δεκεμβρίου 2013
Δύο παρατηρήσεις, μία ερώτηση και μια απάντηση με τη μορφή επιλόγου σχετικά με την προεδρία που ξεκινά σε λίγες ημέρες.
Παρατήρηση πρώτη λοιπόν. Όλες οι κυλιόμενες, ανά εξάμηνο προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τότε που τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, έχουν χάσει τη σημασία που είχαν στο παρελθόν κι έχουν μετατραπεί περισσότερο σε ένα διακοσμητικό τμήμα μίας χορογραφίας που σχεδιάζεται πια καθ’ ολοκληρίαν στις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο αυτό, οι κυβερνήσεις καλούνται να “συμπληρώσουν τα κενά” των, λίγο – πολύ, προκαθορισμένων προτάσεων. Άρα το διακύβευμα που αντιμετωπίζει κάθε κυβέρνηση κατά την άσκηση της προεδρίας της, συνίσταται στο κατά πόσο είναι σε θέση, έχει δηλαδή την ανάλογη πολιτική βούληση, αυτά τα “κενά” να τα μετατρέψει σε “περιεχόμενο”, το οποίο θα καθορίσει εντέλει την πρόταση. Οι προεδρίες που προηγήθηκαν – Λιθουανία, Ιρλανδία, Κύπρος – κινήθηκαν, λίγο ως πολύ, στο προκαθορισμένο πλαίσιο.
Παρατήρηση δεύτερη. Η ελληνική προεδρία, αντανακλώντας μια απούσα, άβουλη, αδρανή και ανύπαρκτη στην εξωτερική πολιτική, κυβέρνηση, δεν μπορεί παρά να έχει δύο χαρακτηριστικά. Θα είναι επικοινωνιακή κι διεκπεραιωτική. Επικοινωνιακή γιατί είναι απολύτως βέβαιο ότι η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου την αντιμετωπίζει, όχι ως αυτό που είναι – ένα εργαλείο δηλαδή άσκησης πολιτικής στο υψηλότερο ευρωπαϊκό επίπεδο -, αλλά ως ένα μέσο αυτοπροβολής της. Προβολής δηλαδή του δήθεν success story της χώρας, με απώτερο σκοπό να κερδίσει λίγους μήνες παραμονής στην εξουσία. Θα είναι επίσης μια διεκπεραιωτική προεδρία που θα κληθεί να εφαρμόσει αυτό που είναι ήδη στα σκαριά : τη εμβάθυνση της αυστηροποιημένης ΟΝΕ μέσω των νέων εργαλείων, του Δημοσιονομικού Συμφώνου, του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, του κανονισμού Six-pack, κ.α.. Μια πολιτική δραστικής λιτότητας δηλαδή που δεν θα φέρει την Ελλάδα στο δρόμο της ανάκαμψης ούτε θα βγάλει από το οικονομικό αδιέξοδο την ΕΕ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους πολίτες, και δη τους πιο ευάλωτους, σε όρους παροχής κοινωνικών αγαθών…
Ερώτηση: “Μα πώς θα είχε το δικαίωμα η Ελλάδα να ασκήσει κάτι διαφορετικό από το προκαθορισμένο από τη στιγμή που είναι υπερχρεωμένη;” Με άλλα λόγια, δεν ισχύει αυτό που είπε η κ. Μέρκελ, ότι όταν μια χώρα χρωστά δεν διαθέτει εθνική κυριαρχία;
Απάντηση: Ακριβώς επειδή στην Ελλάδα επιβλήθηκε ο ρόλος του πειραματόζωου της λιτότητας, η χώρα θα είχε κάθε δικαίωμα στη διάρκεια της προεδρίας της, να προβάλλει, ή έστω να επιχειρήσει να το πράξει, ένα διαφορετικό υπόδειγμα για μια Ευρώπη της ανάπτυξης, της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. Όλες τους λέξεις ξεχασμένες στο λεξιλόγιο της σημερινής ευρωπαϊκής ηγεσίας. Σήμερα αυτές τις έχει αλέσει ο μύλος του μονεταρισμού και της τυφλής εμμονής σε οικονομικές πολιτικές που υπονομεύουν την ανάκαμψη. Εμμονή σε έναν δογματισμό που, in fine, αποσυνθέτει την ίδια την ευρωπαϊκή διαδικασία. Γιατί αυτή η διαδικασία, παραφράζοντας τον Αντρέ Μαλρό, ή θα στηρίζεται στη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη ή απλά θα πάψει να υπάρχει. Και αυτό δεν το ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ για λόγους στείρας αντιπολίτευσης αλλά διανοητές όπως ο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο Ούρλιχ Μπεκ, ο Ετιέν Μπαλιμπάρ και πολιτικοί που σφράγισαν την ευρωπαϊκή πορεία, όπως ο Χέλμουτ Σμιτ και ο Ζακ Ντελόρ – κανένας τους δεν ανήκει στον ΣΥΡΙΖΑ.
Δυστυχώς όμως η ελληνική προεδρία δεν πρόκειται να εγγραφεί στην τροχιά αυτών των προσεγγίσεων, που ουσιαστικά ζητούν επαναθεμελίωση της ΕΕ και τον ανασχεδιασμό της στη βάση της υπερίσχυσης της πολιτικής και της κοινωνίας έναντι των αγορών και των τραπεζών. Αλλά σε εκείνη της κ. Μέρκελ, του κ. Σόιμπλε, του κ. Μπαρόζο, του κ. Ντάισελμπλουμ, κ.α.. Όλων όσοι δήλαδή πιστεύουν, για λόγους ταξικούς ή άλλους (ιδιοτέλειας ή ανικανότητας), ότι η σημερινή Ε.Ε. αποτελεί μονόδρομο. Πλανώνται πλάνη οικτρά. Και σύντομα τα γεγονότα, που ως γνωστόν, είναι ξεροκέφαλα, θα τους αναγκάσουν να το διαπιστώσουν…
