Της Ρένας Δούρου, Έθνος, 20 Φεβρουαρίου 2014
Η Ουκρανία τούτες τις ώρες βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου. Το ξέσπασμα της βίας και ο θάνατος δεκάδων διαδηλωτών και αστυνομικών έφεραν στο προσκήνιο με μεγαλύτερη ένταση τα αδιέξοδα της χώρας – αδιέξοδα που τροφοδοτούνται και από εξωτερικούς παράγοντες, στο πλαίσιο ενός γεωπολιτικού παιγνίου που υπερβαίνει κατά πολύ κυβέρνηση και αντιπολίτευση της χώρας αυτής.
Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκή Ενωση φέρουν σοβαρές ευθύνες για τις τελευταίες εξελίξεις. Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, η πάγια στρατηγική τους έχει να κάνει με την κάθε είδους «παρενόχληση» της Μόσχας παρά τα κατά καιρούς λεγόμενα περί «reset» στις σχέσεις των δύο πλευρών. Η θέση, λοιπόν, της Ουκρανίας στα σύνορα της Ρωσίας καθιστά την πρώτη σημαντικό μοχλό πίεσης της δεύτερης. Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα επιθυμεί ανέκαθεν να έχει υπό την επιρροή της την Ουκρανία, ως την απαραίτητη εκείνη προϋπόθεση που προσδίδει στη Μόσχα χαρακτηριστικά περιφερειακής δύναμης. Τούτα είναι γνωστά και πολλές φορές διατυπωμένα. Το ενδιαφέρον στις τελευταίες εξελίξεις είναι η στάση που επέλεξε να κρατήσει η ΕΕ. Μια στάση μετωπικής σύγκρουσης με τη Μόσχα, η οποία τηρεί πολύ προσεκτική στάση αναμονής, καταδικάζοντας τη βία ως «απόπειρα πραξικοπήματος» και επιρρίπτοντας τις ευθύνες στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για στήριξη εξτρεμιστών της αντιπολίτευσης.
Η ΕΕ, αποδεικνύοντας για άλλη μία φορά σοβαρό έλλειμμα ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής, ευθυγραμμίστηκε με τη στάση των ΗΠΑ, αδυνατώντας να αναδειχθεί σε δύναμη σταθερότητας και ειρήνης. Η μονόπλευρη στήριξη σύσσωμης της ουκρανικής αντιπολίτευσης -στην οποία δραστηριοποιούνται έντονα ακροδεξιά και νεοναζιστικά κινήματα- είναι αποκαλυπτική. Μια παρουσία που ουδόλως προβληματίζει, αν και θα έπρεπε, τους ηγετικούς κύκλους της ΕΕ, οι οποίοι έχουν επιλέξει να στρέψουν την κριτική τους αποκλειστικά στην κυβέρνηση Γιανουκόβιτς, προετοιμάζοντας το έδαφος για επιβολή κυρώσεων.
Η πολύ πιθανή επιβολή κυρώσεων εκ μέρους της ΕΕ είναι βέβαιο ότι δεν θα συμβάλει στην επίλυση του βασικού προβλήματος: της ύπαρξης ουσιαστικά? δύο «Ουκρανιών», μίας φιλοδυτικής και μίας φιλορωσικής. Ενα πρόβλημα δυσεπίλυτο, που σίγουρα όμως δεν θα επιλυθεί με τη βία. Σε αυτό το «μπρα ντε φερ» γεωπολιτικής σύγκρουσης, ο μόνος σίγουρα χαμένος είναι τούτες τις ώρες ο ουκρανικός λαός. Γι’ αυτό κι εκείνο που προέχει, άμεσα και πάνω από λογικές σύγκρουσης, είναι να μπει άμεσα τέλος στη βία. Ομως είναι λίαν αμφίβολο κατά πόσο αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα των 28 υπουργών Εξωτερικών που συνεδριάζουν εκτάκτως σήμερα, έχοντας στην ημερήσια διάταξη αδιέξοδες κυρώσεις και όχι πρωτοβουλίες για ειρηνική έξοδο από την κρίση. Στάση αναμενόμενη, που επιβεβαιώνει τον Ιμπέρ Βεντρίν, πρώην υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, που σε πρόσφατη συνέντευξή του τόνισε ότι η εξωτερική πολιτική της ΕΕ αποτελεί «ψευδαίσθηση»…
