Διημερίδα 8-9 Μαρτίου 2014 στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Ν. Ιωνίας
Οργάνωση: Νομαρχιακή Επιτροπή Βόρειας Αθήνας
Φίλες και φίλοι
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η συγκυρία επιβάλλει σήμερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έναν ρόλο πρωτοπόρο. Έναν ρόλο εξόδου από την πολύπλευρη κρίση με έμφαση στον κεντρικό ρόλο του πολίτη. Έναν ρόλο χειραφέτησης και απελευθέρωσης του πολίτης και της κοινωνίας από τα δεσμά, όχι μόνο της κρίσης αλλά και ενός μηχανισμού εξουσίας, φαύλου, διεφθαρμένου και πελατειακού, που οδήγησε στη σημερινή κατάρρευση – σύμπτωμα της οποίας είναι και η σοβούσα κρίση σε όλα τα επίπεδα. Πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό. Με άλλα λόγια, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, και των δύο βαθμών, καλείται να παίξει ρόλο ανατροπής και ελπίδας. Ρόλο επαναστατικό για τη ζωή των πόλεών μας. Και για τις ζωές τις δικές μας.
Ανατροπής των κακώς κειμένων, της βαθιάς διαφθοράς, της σήψης της δικομματικής εξουσίας που εξουθένωσε τη χώρα και σήμερα την εξαθλιώνει με τις μνημονιακές πολιτικές της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης.
Ελπίδας για να ανοίξει ένας δρόμος διακυβέρνησης, στο επίπεδο του κυττάρου της δημοκρατίας, που είναι οι δήμοι και οι περιφέρειες.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται, τέλος, να παίξει επαναστατικό ρόλο, δίνοντάς μας πίσω τις ζωές που τέσσερα χρόνια μας κλέβουν μνημόνια και εφαρμοστικοί νόμοι. Δίνοντάς μας πίσω πόλεις βιώσιμες, ανθρώπινες, με χώρους πρασίνου, άθλησης και πολιτισμού.
Όμως, φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Ποια Αυτοδιοίκηση είναι σε θέση να παίξει το ρόλο αυτό;
Μήπως η σημερινή, καλλικρατική Αυτοδιοίκηση, που έχει γίνει το «μακρύ χέρι» της κεντρικής κυβέρνησης;
Η καλλικρατική αυτοδιοίκηση που έχει καταλήξει να είναι ένα ακόμη επίπεδο του διοικητικού μηχανισμού;
Και η οποία, για να πάρω το παράδειγμα της μεγαλύτερης Περιφέρειας της χώρας, της Περιφέρειας Αττικής, έχει καταλήξει να εξαντλείται στην εφαρμογή των πολιτικών καταστροφικής λιτότητας;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση που ίδρυσε η καλλικρατική μεταρρύθμιση είναι ένα ερμαφρόδιτο τέρας.
Ένα αποκρουστικό, γραφειοκρατικό υβρίδιο μεταξύ Κρατικής Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που μοναδικό του λόγο ύπαρξης έχει τη διατήρηση της επιτήρησης του κράτους μέσα από τις επτά αποκεντρωμένες κρατικές διοικήσεις.
Αυτή η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν αντανακλά τις προσδοκίες του αυτοδιοικητικού κινήματος για μια εξουσία στο πλευρό των πολιτών. Για τους πολίτες. Από τους πολίτες.
Αυτή η κατ’ όνομα Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι στην πραγματικότητα ετεροδιοίκηση.
Ο πολίτης έχει αναγκαστεί να βρεθεί μακριά από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων.
Η άμεση δημοκρατία έχει καταστεί κέλυφος αδειανό, που κάποιοι, κατά καιρούς, το χρησιμοποιούν για την προώθηση των δικών τους, ιδιοτελών συμφερόντων.
Ο εθνικολαϊκός θεσμός της Αυτοδιοίκησης, αυτός που έχει ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα, την Επανάσταση του 1821, το ψήφισμα των Κορυσχάδων, έχει υποκύψει στην κεντρική εξουσία του Κράτους των μονοκομματικών κυβερνήσεων.
Καίρια κτυπήματα έδωσαν τόσο ο νόμος Καποδίστριας όσο και ο νόμος Καλλικράτης. Ειδικά ο τελευταίος δημιούργησε ένα θεσμικό πλαίσιο ασφυκτικό, περιφερειαρχοκεντρικό, γραφειοκρατικό. Δημιούργησε ένα περιβάλλον που δεν προάγει το δημοκρατικό σχεδιασμό και τις πολιτικές συνθέσεις εντός των Περιφερειακών Συμβουλίων.
Με άλλα λόγια, ο Καλλικράτης δεν υπήρξε τίποτε περισσότερο από μια αντιδημοκρατική, συγκεντρωτική μεταρρύθμιση.
Είναι η έμπρακτη αποτύπωση των πολιτικών που βρίσκονται στον πυρήνα του μνημονίου. Εκείνων που επιτάσσουν «λιγότερο και μικρότερο κράτος». Εκείνων που θέλουν μια αποδυναμωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση, μακριά από τους πολίτες και τις ανάγκες τους. Μια αυτοδιοίκηση που είναι χρήσιμη, όχι στους πολίτες αλλά στις πολιτικές ύφεσης και λιτότητας. Μια αυτοδιοίκηση που εξυπηρετεί τις περιοδείες του κυρίου Φούχτελ.
Για να το πω σχηματικά: η σημερινή Αυτοδιοίκηση είναι αδύνατον να υπηρετήσει οτιδήποτε άλλο πέραν της εφαρμογής της λιτότητας σε όλα τα επίπεδα, γιατί είναι στρεβλή σε δύο επίπεδα.
Στο θεσμικό και εκείνο του περιεχομένου της πολιτικής.
Εξηγούμαι.
Είναι στρεβλή στο θεσμικό επίπεδο για στηρίζεται σε νόμους που έχουν σκοπό την υποβάθμισή της σε ιμάντα μεταβίβασης εντολών. Ειδικά μάλιστα σήμερα που έχει μετατραπεί σε ιμάντα επιβολής στις τοπικές κοινωνίες των πολιτικών της κεντρικής πολιτικής εξουσίας.
Και δεύτερον, είναι στρεβλή σε επίπεδο πολιτικής ακριβώς γιατί το περιεχόμενο των εφαρμοζόμενων πολιτικών της συμβαδίζει με τη φιλοσοφία της απόσυρσης του Δημοσίου προς όφελος των ιδιωτικών, μικρών και μεγάλων, συμφερόντων.
Πρόκειται δηλαδή για μια Τοπική Αυτοδιοίκηση στην υπηρεσία των ολίγων σε βάρος των πολλών.
Μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που ταιριάζει απόλυτα με τη σημερινή, μνημονιακή συγκυρία.
Φίλες και φίλοι,
Κάποιοι, και όχι τυχαίοι αλλά εκείνοι που έχουν ισχυρές θέσεις στην πολιτική και την οικονομία – ισχυροί παράγοντες, διαπλεκόμενα ΜΜΕ – δυσαρεστούνται στο άκουσμα των παραπάνω διαπιστώσεων. Των παραπάνω αληθειών.
Και αντιδρούν έντονα.
Όπως έπραξαν και πρόσφατα με αφορμή την απομόνωση μίας φράσης μου σχετικά με την μνημονιακή και αντιμνημονιακή αποκομιδή των απορριμμάτων. Η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη και εξαρτημένη από το είδος της τοπικής εξουσίας.
Από τις σχέσεις που διατηρεί με τα εργολαβικά συμφέροντα. Από το αν πρόκειται για σχέσεις αλληλο-υποστήριξης ή απόρριψης.
Αποδοχής και εξυπηρέτησης.
Ή εφαρμογής μιας πλήρως διαφορετικής φιλοσοφίας.
Μακριά από φαραωνικά έργα.
Ανθρωποκεντρικής.
Με σεβασμό στο περιβάλλον.
Με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
Και ακριβώς επειδή τα συμφέροντα αυτά αισθάνθηκαν ότι θίγονται, ξεκίνησε η αντίδραση και η προσπάθεια σπίλωσης και συκοφάντησης.
Έπεσαν στο κενό.
Όπως θα πέφτουν και στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όλες οι προσπάθειες λάσπης και υπονόμευσης.
Φίλες και φίλοι,
Το σημερινό κατ’ όνομα μοντέλο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Αυτοδιοίκησης του, κατά τα άλλα δήθεν «ακομμάτιστου» κ. Σγουρού, δεν μπορεί να παίξει τον απελευθερωτικό, ανατρεπτικό ρόλο. Αυτόν που είναι απαραίτητος για να πάρουμε πίσω τις ζωές και τις πόλεις μας.
Γιατί, για παράδειγμα, μόλις πρόσφατα ο κ. Σγουρός αποφάσισε να κάνει γνωστή την παρουσία του, μετά από 3.5 χρόνια διοίκησης.
Και μόλις χθες, μιλώντας από το βήμα της 6ης Ευρωπαϊκής Διάσκεψης των Περιφερειών και των Πόλεων, ανακάλυψε την ανάγκη αλλαγής πολιτικής στον θεσμικό και οικονομικό τομέα. Ανακάλυψε την ύφεση και την ανεργία, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό «όλο και μεγαλύτερων κοινωνικών ομάδων».
Μόνο που όταν κάποιοι του υπενθύμιζαν επί 3.5 χρόνια στο Περιφερειακό Συμβούλιο την ανάγκη αντιμετώπισης των κρίσιμων αυτών θεμάτων, καταθέτοντας μάλιστα συγκεκριμένες και συνεκτικές προτάσεις, εκείνος και η πλειοψηφία του, κώφευαν. Όχι γιατί είχαν πρόβλημα ακοής. Αλλά είχαν πρόβλημα πολιτικής. Και μάλιστα τεράστιο. Προτιμούσαν να ευθυγραμμιστούν με τις πολιτικές επιλογές της κεντρικής κυβέρνησης.
Η σημερινή ΤΑ δεν μπορεί να συγκρουστεί.
Δεν μπορεί να αμφισβητήσει.
Δεν μπορεί να διεκδικήσει.
Μπορεί μόνο να εφαρμόζει τις πολιτικές που ισοπεδώνουν κοινωνία, εργαζόμενους, συνταξιούχους, νεολαία, ανέργους, πολίτες. Και, που σε τελευταία ανάλυση, αναιρούν το ρόλο και το νόημα της ίδιας της Αυτοδιοίκησης.
Φίλες και φίλοι
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η σημερινή Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται ένα πραγματικό ηλεκτροσόκ. Προκειμένου να καταστεί έπαλξη αντίστασης, ανατροπής και ελπίδας.
Χρειάζεται δηλαδή μια ριζικά νέα φιλοσοφία.
Χρειάζεται, όχι μεταρρύθμιση αλλά κατάργηση του Καλλικράτη.
Χρειάζεται οι δήμοι να λειτουργήσουν με δημοκρατικό, ανοικτό τρόπο ως συνδιαμορφωτές και διαχειριστές του κοινωνικού κράτους.
Με διακριτή ταυτότητα, άμεσα προσβάσιμοι από τον δημότη. Με τη δυνατότητα ο δημότης, η τοπική κοινωνία, να ασκούν τον δημοκρατικό τους έλεγχο.
Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η δύναμη που θέλει να ανατρέψει το σημερινό status quo.
Εμείς θέλουμε η Κεντρική Διοίκηση να μην είναι πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα.
Εμείς θέλουμε η Κεντρική Διοίκηση να επικεντρωθεί στον καθορισμό των βασικών αναπτυξιακών στόχων, και στο συντονισμό του γενικού οικονομικού προγραμματισμού.
Εμείς θέλουμε οι Περιφέρειες, με τη μεταφορά ανάλογων εξουσιών και πόρων, να μετατραπούν, από εργαλεία της κεντρικής εξουσίας, που είναι σήμερα, σε βασικούς θεσμούς ανάπτυξης.
Με στόχο το σύνολο του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων, πέρα των κεντρικών εθνικής εμβέλειας έργων, να υλοποιείται από τις περιφέρειες οι οποίες παράλληλα θα συντονίζουν και θα συναποφασίζουν με τους Ο.Τ.Α τις παραγωγικές και κοινωνικές δράσεις της περιοχής τους.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή επιθυμεί και διεκδικεί ένα αυτοδιοικητικό μοντέλο που απέχει έτη φωτός από το σημερινό.
Ένα μοντέλο που επιτέλους θα ανταποκρίνεται στις συνταγματικές επιταγές.
Όπως αυτή της 2ης Παραγράφου του άρθρου 102 που ορίζει ότι: «Οι Οργανισμοί τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια». Της παραγράφου 4 του ίδιου άρθρου, που τονίζει ότι «το κράτος (…) δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση» της τοπικής Αυτοδιοίκησης. Της παραγράφου 5 του ίδιου άρθρου, του 102, που ορίζει ότι το κράτος μεριμνά έτσι ώστε να διασφαλίζεται η «οικονομική αυτοτέλεια» και οι αναγκαίοι πόροι για την «εκπλήρωση της αποστολής και της άσκησης των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών».
Ακριβώς δηλαδή τα αντίθετα από τα όσα πράττουν οι μνημονιακές κυβερνήσεις.
Εμείς βρισκόμαστε στον αντίποδα αυτής της προσέγγισης.
Διεκδικούμε έτσι ένα μοντέλο που θα υπηρετεί τον στόχο της οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Ένα μοντέλο Δημοκρατίας, Αλληλεγγύης, Κοινωνικής Δικαιοσύνης, σεβασμού του περιβάλλοντος.
Το μόνο μοντέλο που μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές, ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που ζει η πατρίδα μας, και οι οποίες πηγάζουν από τις πολιτικές λιτότητας. Και όχι μόνο με στόχο την απόκρουση αυτών των πολιτικών. Αλλά ως ο βασικός μοχλός οργάνωσης της αλληλεγγύης και υπεράσπισης της κοινωνικής συνοχής με δράσεις που θα λειτουργήσουν ως ανάχωμα στη διάλυση του κοινωνικού Κράτους.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσουμε τη λειτουργία και τη δράση της Περιφέρειας Αττικής. Της μεγαλύτερης της χώρας.
Αυτής που συγκεντρώνει το 40% του πληθυσμού της χώρας κι έχει από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και ειδικά ανεργίας των νέων.
Της περιφέρειας που αποτελεί τη συμπύκνωση όλων των παθογενειών της χώρας.
Της περιφέρειας στην οποία, όχι τυχαία, δίνουμε έμφαση σε τέσσερις βασικούς άξονες:
πρώτος άξονας, αυτός των κοινωνικών υποδομών για την αντιμετώπιση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, με πόρους κυρίως, όχι όμως αποκλειστικά, από το ΕΣΠΑ.
Δεύτερος, αυτός της διαχείρισης των στερεών και υγρών αποβλήτων, με σεβασμό στις τοπικές κοινωνίες, στην προστασία του περιβάλλοντος, διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, μη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών της Αττικής.
Τρίτος άξονας, η δημιουργία γενικού αντιπλημμυρικού πλαισίου – μια έλλειψη απαράδεκτη για μια Περιφέρεια τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων.
Τέλος, ο τέταρτος άξονας αφορά ίσως το σπουδαιότερο έλλειμμα, αυτό του πρασίνου. Δεν είναι δυνατόν σήμερα να αντιστοιχούν στον κάτοικο της Αττικής 2.5 τετραγωνικά μέτρα όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 25. Λέμε «όχι» στο προωθούμενο Ρυθμιστικό Σχέδιο που βασίζεται στην ιδιωτικοποίηση του σχεδιασμού και της οργάνωσης του χώρου της Αττικής. Ζητάμε τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου στο Ελληνικό για όλη την Αττική, με βάση τη γνωστή έκθεση του Ε.Μ.Π.. Σε ό,τι αφορά στο Παραθαλάσσιο Μέτωπο στον Σαρωνικό προτείνουμε αναπλάσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής, θα δημιουργήσουν χώρους εύκολα προσβάσιμους και ποιοτικούς σε όλους. Λέμε «όχι» στο ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας και υποδομών που προωθεί το ΤΑΙΠΕΔ.
Φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Μας μένουν 70 ημέρες.
Για να γίνει η Περιφέρεια Αττικής η σημαία της αντίστασης.
Η έπαλξη της ανατροπής.
Και να στείλει το μήνυμα της ελπίδας.
Το μήνυμα του νέου ξεκινήματος.
Ένα μήνυμα που θα πρέπει να είναι τόσο ισχυρό έτσι ώστε να μην μπορεί να παρερμηνευθεί από κανέναν το βράδυ της 25ης Μαίου.
Και ειδικά από τα διάφορα διαπλεκόμενα ΜΜΕ και από την κυβέρνηση του σαμαροβενιζελισμού.
Ένα μήνυμα που προϋποθέτει συλλογική δουλειά.
Με συνέχεια, συνέπεια και σταθερότητα.
Στη βάση ενός όσο το δυνατόν πλατύτερου μετώπου.
Γιατί δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να γίνει η Περιφέρεια Αττικής η αρχή του τέλους των σημερινών πολιτικών.
Και η αρχή για ένα νέο πρότυπο Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θα ανταποκρίνεται στο όνομά της.
Αλλά και στις προσδοκίες των πολιτών, των εργαζόμενων, των νέων, των ανέργων, των συνταξιούχων, των αγροτών, των μικρομεσαίων επιχειρηματιών.
Η επιλογή μας είναι μία. Και αυτή είναι η νίκη.
