Να βάλουμε τέλος στην Οδική Αν-ασφάλεια

Ομιλία στη δημόσια διαβούλευση για την οδική αν-ασφάλεια, Δευτέρα, 7 Απριλίου, στο αμφιθέατρο του υπουργείου Μεταφορών
Φίλες και φίλοι,
Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Υγείας μας δίνει την ευκαιρία για αυτή τη διαβούλευση για ένα ζήτημα που συστηματικά υποβαθμίζουν όλες οι κυβερνήσεις αλλά και οι αυτοδιοικητικές αρχές.
Το ζήτημα της Οδικής Αν-ασφάλειας, όπως λέμε εμείς ευθύς εξαρχής.
Οδικής αν-ασφάλειας στην οποία η Ελλάδα αποδεικνύεται πρωταθλήτρια μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Όπως φαίνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία του διεθνούς Δείκτη Κοινωνικής Προόδου (http://www.socialprogressimperative.org/en/data/spi/components/com4#data_table/countries/idr18/idr18), σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα κατατάσσεται στην 43η θέση. Ουραγός δε στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τα θανατηφόρα τροχαία σε Ευρώπη με 12.2 θανάτους ανά 100 χιλιάδες κατοίκους.
Αυτό απλά σημαίνει ότι σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, μπορεί να χάσουν τη ζωή τους σε τροχαίο συμβάν στη χώρα μας διπλάσιοι πολίτες.
Και όπως φανερώνουν οι αριθμοί, το βαρύτερο τίμημα το πληρώνουν με τις ζωές τους οι νέοι.
Ουδείς το αμφισβητεί αυτό.
Ωστόσο το πρόβλημα βρίσκεται στην έλλειψη πολιτικής βούλησης για τη δραστική του αντιμετώπιση με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.
Και τούτο γιατί η συνηθισμένη δικαιολογία που ακούγεται μετά από ένα οδικό συμβάν με ανθρώπινα θύματα, είναι ότι αυτό οφείλεται, γενικά και αόριστα, στον… ανθρώπινο παράγοντα.
Δεν είναι όμως έτσι.
Δεν φταίνε οι άνθρωποι. Δεν φταίνε δηλαδή τα θύματα.
Φταίνε οι ελλιπείς δομές.
Φταίει η έλλειψη πολιτικής βούλησης για ανατροπές, για διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα,
Φταίει η έλλειψη σοβαρής πρόληψης,
Πρόληψης, που ας μη ξεχνάμε, συμφέρει οικονομικά περισσότερο από την καταστολή ή την αποκατάσταση των ζημιών,
Φταίει, η απουσία ενός αυστηρού πλαισίου ελέγχου.
Φταίει εντέλει η απουσία κρατικής και αυτοδιοικητικής μέριμνας.
Γιατί, φίλες και φίλοι,
Πρέπεί να είμαστε ξεκάθαροι και σαφείς: τα περιστατικά αυτά δεν είναι ούτε «ατυχήματα» ούτε «δυστυχήματα».
Είναι προδιαγεγραμμένα εγκλήματα σε βάρος των νέων και του τόπου που έχουν να κάνουν με την κοινωνική δικαιοσύνη.
Γιατί μιλάμε για ένα είδος ακήρυκτου πολέμου στη βάση οικονομικών συμφερόντων σε ένα αξιακό πλαίσιο που καθορίζεται αποκλειστικά από την επιδίωξη του κέρδους. Με κάθε κόστος. Έστω κι αν πρόκειται για ανθρώπινες ζωές…
Στο πλαίσιο αυτό σημαντικές ευθύνες φέρουν οι αυτοδιοικητικές αρχές, πρώτου και δεύτερου βαθμού. Γιατί συστηματικά αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους, αφήνοντας να διαιωνίζεται ένα έγκλημα σε βάρος του τόπου.
Και δεν μπορούμε εδώ να αποφύγουμε τον παραλληλισμό.
Οι μνημονιακές πολιτικές είναι αυτές που έχουν στείλει στο 60% την ανεργία των νέων.
Οι μνημονιακές πολιτικές είναι αυτές που επιδεινώνουν ανεξέλεγκτα όλους τους παράγοντες που αφορούν στην οδική ασφάλεια καθώς και τους δείκτες και τα επιμέρους πεδία που την επηρεάζουν.
Φίλες και φίλοι,
Η δική μας προσέγγιση του θέματος είναι εντελώς διαφορετική.
Σε επίπεδο μεθόδου και σε επίπεδο ουσίας.
Σε επίπεδο μεθόδου προχωράμε με ανοικτές, δημοκρατικές διαδικασίες, όπως η σημερινή.
Ακούγοντας και λαμβάνοντας υπόψη την φωνή των πολιτών. Αναζητώντας μαζί τους προτάσεις και λύσεις.
Χωρίς αφ υψηλού αλήθειες.
Και δίνοντας έμφαση στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών, των συλλογικοτήτων, των πρωτοβουλιών από τα κάτω, των κάθε είδους κινημάτων, όπως για παράδειγμα των φίλων του ποδηλάτου, των πεζών, των φυσιολατρών, των ΑμεΑ και άλλων.
Γιατί βαθιά μας πεποίθηση είναι ότι οι λύσεις θα προέλθουν από τη σύνθεση όλων αυτών των απόψεων, των προτάσεων και των γόνιμων προβληματισμών.
Σε επίπεδο ουσίας είμαστε υπέρ μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, με έμφαση στην πρόληψη, την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση. Γιατί το κοινωνικό δικαίωμα της ασφαλούς μετακίνησης είναι αδιαπραγμάτευτο. Όπως και η υποχρέωση του πιο ισχυρού στους δρόμους να προσέχει και να προστατεύει τους πιο ευάλωτους χρήστες. Δηλαδή τους νέους και τους ηλικιωμένους.
Απέναντι στην κουλτούρα του αυτοκινήτου, που θεωρεί υποδεέστερο το δικαίωμα στην ασφάλεια, προτάσσουμε το «μηδενικό όραμα».
Δηλαδή κανένα θανατηφόρο συμβάν στους δρόμους μας.
Δεν πρόκειται για ουτοπία καθώς αυτή η αρχή ισχύει διεθνώς για τις θαλάσσιες και τις αεροπορικές μεταφορές.
Αλλά πρόκειται μια για εντελώς διαφορετική λογική που πρέπει να εμποτίζει όλες τις αποφάσεις σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας, αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – σε επίπεδο περιφέρειας δηλαδή και δήμων. Πάντα στο πλαίσιο ενός σύγχρονου και εφαρμόσιμου προγράμματος.
Φίλες και φίλοι,
Σε αυτό ακριβώς το προγραμματικό πλαίσιο, μια σημαντική Περιφέρεια, όπως είναι η Περιφέρεια Αττικής μπορεί και οφείλει να δώσει το παράδειγμα.
Να παίξει σπουδαίο, καθοριστικό ρόλο.
Έναν ρόλο πρωτοπορίας.
Έναν ρόλο έπαλξης στον αγώνα για το δικαίωμα στις ασφαλείς μετακινήσεις.
Γνωρίζω ότι αυτό ακούγεται ουτοπικό σε μια χώρα που διαπνέεται από τη λογική του αυτοκινήτου.
Σε μια χώρα όπου ο διπλασιασμός των Ι.Χ. ταυτίστηκε, αυθαιρέτως, με την πρόοδο.
Φίλες και φίλοι,
Η «Δύναμη Ζωής», με αίσθηση ευθύνης, προτείνει τον ανασχεδιασμό του πλαισίου δράσης της Περιφέρειας στο θέμα της οδικής ασφάλειας.
Προτείνει την αναβάθμιση από το σημερινό επίπεδο του παθητικού παρατηρητή, το οποίο έχει αποδεχθεί – όπως τόσα άλλα άλλωστε- και υπηρετεί πιστά η απερχόμενη περιφερειακή διοίκηση, σε εκείνο του δραστήριου παράγοντα που παρεμβαίνει.
Μακριά από τιμωρητικές λογικές, πειθαναγκασμούς και καταστολή, είμαστε υπέρ της αυστηροποίησης του πλαισίου που διαμορφώνει το επίπεδο ασφάλειας.
Βραχυπρόθεσμα τούτο σημαίνει αύξηση της επιτήρησης, της διαφάνειας και του ελέγχου. Διαμόρφωση πιο αυστηρών ορίων, κυρίως των μη χρηματικών, δηλαδή των ορίων ταχύτητας, αλκοόλ στο αίμα, διοικητικών και δικαστικών ποινών.
Και αυτή η παρέμβαση θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα.
Δηλαδή στην εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών, στο σύστημα εξέτασης και έκδοσης αδειών ικανότητας, τεχνικού ελέγχου οχημάτων, διαρκούς επιμόρφωσης των χρηστών, συντήρησης και βελτίωσης των οδικών υποδομών, κ.α.
Μακροπρόθεσμα, η συμπεριφορά της ασφαλούς μετακίνησης μπορεί να επιτευχθεί από μια Περιφερειακή Αρχή που είναι αποφασισμένη να αλλάξει τα δεδομένα στα όρια ευθύνης της. Και τούτο σημαίνει ότι έχει να κάνει πολλά.
Από τη συντονισμένη ευθύνη ένταξης των μαθημάτων της «κυκλοφοριακής αγωγής» και της «οδικής ασφάλειας» στα δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της Αττικής – μέσω των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Και μέχρι την αναβάθμιση πιστοποίησης εκπαιδευτών και εξεταστών.
Από τη αξιοποίηση υποδομών όπως τα «πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής και το λογισμικό εξομοίωσης οδικών συνθηκών σε Η/Υ, μέχρι την περιοδική και δια βίου επιμόρφωση και επαναξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης.
Τέλος, η Περιφέρεια μπορεί να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη μέσα από κάθε δυνατότητα διαμόρφωσης συλλογικής συνείδησης, δηλαδή μέσα από τα ΜΜΕ, το Διαδίκτυο, τους κοινωνικούς και κινηματικούς φορείς, τις ΜΚΟ, τα αυτοδιοικητικά σχήματα κλπ.
Φίλες και φίλοι,
Προκειμένου να λυθεί το κρίσιμο θέμα της αλληλοεπικάλυψης των αρμοδιοτήτων προτείνουμε μια λύση σε επίπεδο υψηλότερο της Περιφέρειας.
Προτείνουμε σε επίπεδο υπουργείου Μεταφορών τη θέσπιση μιας Ειδικής Γραμματείας Οδικής Ασφάλειας με αρμοδιότητα τη διαμόρφωση, εξειδίκευση και έλεγχο στρατηγικού σχεδίου για μια μόνιμη πολιτική οδικής ασφάλειας.
Σε επίπεδο Περιφέρειας προτείνουμε τη σύσταση Τμήματος Οδικής Ασφάλειας.
Με τον τρόπο αυτό το θέμα της Οδικής Ασφάλειας θα τεθεί επιτακτικά και με όρους αυτονομίας, στο κέντρο των προτεραιοτήτων της Περιφέρειας.
Μεταξύ άλλων το Περιφερειακό Τμήμα :
Είναι οργανικά ενταγμένο στις Διευθύνσεις Μεταφορών και Επικοινωνιών των Περιφερειακών Ενοτήτων..
Συνεργάζεται σε περιφερειακό επίπεδο με όλες τις συλλογικότητες και τους φορείς που ασχολούνται με τις μεταφορές, το αυτοκίνητο και την Οδική Ασφάλεια, φροντίζοντας σε τοπικό επίπεδο για τη δραστική μείωση των περιστατικών.
Συνεργάζεται και συντονίζει τα αντίστοιχα Γραφεία των Δήμων, σε επίπεδο συλλογής και αξιολόγησης πληροφοριών για τα επικίνδυνα σημεία του επαρχιακού οδικού δικτύου.
Έχει άμεση εποπτεία όλου του συστήματος εκπαίδευσης, εξέτασης και πιστοποίησης ικανότητας των υποψηφίων οδηγών, σε άμεση συνεργασία με την περιφερειακή Διεύθυνση Μεταφορών, ώστε η διαδικασία να είναι διάφανη και αμερόληπτη.
Δημιουργεί πάρκα θεωρητικής και πρακτικής εξέτασης υποψηφίων οδηγών.
Διοργανώνει ημερίδες, και συνέδρια ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για το θέμα. Κ.α.
Η πρότασή μας για δημιουργία και συντήρηση ασφαλών οδικών υποδομών συμπληρώνεται από τους απαραίτητους χρηματοδοτικούς πόρους. Πόρους που οφείλει να διεκδικήσει η Περιφέρεια από την Πολιτεία. Λόγου χάρη από:
τα παράβολα τεχνικού ελέγχου για όλες τις κατηγορίες οχημάτων
τα παράβολα έκδοσης, ανανέωσης, επέκτασης αδειών οδήγησης καθώς και από τις επιβαρύνσεις για την εκτύπωση, ανατύπωση και απώλειά τους.
τα πρόστιμα της Τροχαίας για τις τροχαίες παραβάσεις
τα τέλη κυκλοφορίας
τα διόδια
τα ασφαλιστικά συμβόλαια των ασφαλιστικών εταιρειών
την αξιοποίηση πάσης φύσεως κονδυλίων που αφορούν την οδική ασφάλεια και διατίθενται για τη χώρα μας από την Ε.Ε.
Φίλες και φίλοι,
Δεν πιστεύουμε ότι κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια.
Απλά καταθέτουμε τη δική μας συμβολή στο κρίσιμο θέμα της οδικής ασφάλειας.
Μακριά από λογικές ιδιωτικοποίησης, πελατειακών συναλλαγών και ψηφοθηρίας.
Αναζητούμε λύσεις μέσα από την κοινωνία, για την κοινωνία.
Με έμφαση στην αποκέντρωση των πολιτικών και στη συμμετοχή των πολιτών.
Γιατί η ασφάλεια των πιο ευάλωτων είναι η εγγύηση για την ασφάλεια όλων μας.
Το Γραφείο Τύπου, 7/4/14