Αποσπάσματα της ομιλίας της Ρένας Δούρου κατά την παρουσίαση του βιβλίου της «Μία κουβέντα με τον Γλέζο»:
- Σήμερα θέλω τη σκέψη μου καθαρή όπως καθάριος είναι πάντα και ο λόγος του Μανόλη. Είτε αγορεύει στη Βουλή είτε στις πλατείες. Είτε βρίσκεται στην Αθήνα είτε στ’Απεράθου.Είτε μιλάει στους συγχωριανούς του είτε σε ξένους δημοσιογράφους. Είτε απευθύνεται σε συνομήλικούς του αντιστασιακούς είτε σε νέα παιδιά, παρουσιάζοντάς τους με ζωντανό τρόπο την αντίσταση κατά του φασισμού.
- Ο Γλέζος έχει καταφέρει, παραμένοντας σεμνός, με το παράδειγμα και τη δράση του – και πιστεύω ότι αυτό αποτυπώνεται στις σελίδες του βιβλίου -, να σφραγίσει την σύγχρονη ελληνική ιστορία.
- Ξέρει να κοιτά μπροστά. Στο μέλλον. Με τη βεβαιότητα της υπεροχής της Αριστεράς και των αξιών της. Αξιών τις οποίες ο ίδιος αυστηρά υπηρέτησε.
- Μια ζωή που αν θέλαμε να την κωδικοποιήσουμε, και με τον κίνδυνο πάντα να απλουστεύσουμε μια πολυσύνθετη προσωπικότητα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εκπέμπει 5 μηνύματα. Πέντε μηνύματα πολιτικά. Πέντε μηνύματα συλλογικά. Πέντε μηνύματα αγώνα.
- Το πρώτο, το αέναο μήνυμα, έχει να κάνει με την Άμεση Δημοκρατία. Την πηγή των πάντων.
- Το δεύτερο μήνυμα, απόρροια του πρώτου, έχει να κάνει με την πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την ανάγκη να ασκήσουν οι ίδιοι οι πολίτες την εξουσία.
- Το τρίτο μήνυμα: Να πάρουμε την εξουσία για να τη δώσουμε στους πολίτες να την ασκήσουν. Οι ίδιοι. Αδιαμεσολάβητα.
- Το τέταρτο μήνυμα: η Αριστερά ή θα σημάνει κοινωνικοποίηση των μέσων πολιτικής εξουσίας, ή δεν θα είναι Αριστερά.
- Το πέμπτο μήνυμα: η σχέση του με τους νέους είναι σχέση κομβική, πολύτιμη και ισότιμη με έναν σπάνιο τρόπο.
- Ακούραστος εργάτης, ο Γλέζος επιχειρεί να δώσει απαντήσεις. Να κτίσει λύσεις. Χωρίς να φοβάται να αποτύχει. Γιατί γνωρίζει ότι αλάθητος είναι μόνο εκείνος που δεν πράττει.
- Οι άκρες αυτού του κουβαριού που ονομάζεται Γλέζος είναι πάρα πολλές. Όλες ωστόσο οδηγούν στον ίδιο πυρήνα. Τον πυρήνα ενός διαρκούς ταξιδιού, ενός ακούραστου ταξιδευτή. Πάντα με το καράβι των οικουμενικών αξιών της Αριστεράς. Έτοιμου ανά πάσα στιγμή να σαλπάρει για νέους αγώνες. Για μια ακόμη φορά, είναι έτοιμος να ξεκινήσει αύριο το ταξίδι του για τις Βρυξέλλες. Για να δώσει τον αγώνα για το νομικά δίκαιο, πολιτικά ορθό και ηθικά επιβεβλημένο, αίτημα των γερμανικών επανορθώσεων απέναντι στην Ελλάδα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:
Φίλες και φίλοι
, Για τον Μανόλη δεν θα χρειαζόταν να έχω μπροστά μου γραπτές σημειώσεις για να μιλήσω. Γιατί νομίζω ότι εύκολα θα μπορούσα να περιγράψω τα ‘πως’ και τα ‘γιατί’ του βιβλίου. Και το κυριότερο: τους δρόμους που μου άνοιξε μια ‘κουβέντα’ που σύντομα άνοιξε πολλούς δρόμους γνώσεων και εμπειριών. Ωστόσο η συγκίνηση είναι πάντα ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη. Γιατί μπορεί να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά και να θολώσει τη σκέψη. Και σήμερα θέλω τη σκέψη μου καθαρή όπως καθάριος είναι πάντα και ο λόγος του Μανόλη. Είτε αγορεύει στη Βουλή είτε στις πλατείες. Είτε βρίσκεται στην Αθήνα είτε στ’Απεράθου. Είτε μιλάει στους συγχωριανούς του είτε σε ξένους δημοσιογράφους. Είτε απευθύνεται σε συνομήλικούς του αντιστασιακούς είτε σε νέα παιδιά, παρουσιάζοντάς τους με ζωντανό τρόπο την αντίσταση κατά του φασισμού. Και την ανάγκη του καθημερινού αγώνα κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Μια κουβέντα πάντα επίκαιρη. Που δυστυχώς γίνεται ολοένα και πιο απαραίτητη. Μια κουβέντα που αποδεικνύει παράλληλα την ιδιαίτερη πάστα του Γλέζου. Του ανθρώπου που «μέσα στις φλέβες του ρέει η αντίσταση και η λεβεντιά», όπως έγραψε και μια μαθήτρια από ένα Γυμνάσιο της Πετρούπολης. Ενός ανθρώπου που έχει πλέον αποκτήσει μια οικουμενικότητα ελληνική. Και αυτό δεν είναι παράδοξο. Γιατί ο Γλέζος έχει καταφέρει, παραμένοντας σεμνός, με το παράδειγμα και τη δράση του – και πιστεύω ότι αυτό αποτυπώνεται στις σελίδες του βιβλίου -, να σφραγίσει την σύγχρονη ελληνική ιστορία. Και όχι μόνο αυτό. Ξέρει να κοιτά μπροστά. Στο μέλλον. Με τη βεβαιότητα της υπεροχής της Αριστεράς και των αξιών της. Αξιών τις οποίες ο ίδιος αυστηρά υπηρέτησε. Απέναντι στη Γερμανική Κατοχή. Απέναντι στο μετεμφυλιοπολεμικό κράτος της μισαλλοδοξίας. Απέναντι στη Χούντα. Απέναντι σε κάθε είδους αυταρχική εξουσία – ακόμη κι αν αυτή ήταν κομματική. Γιατί ο Γλέζος πιστεύει βαθιά στον άνθρωπο ως δύναμη αντίστασης. Στην αυτοτέλειά του και την αυτονομία του. Και υπάρχει εδώ κάτι που μας συνδέει ή που θα ήθελα εγώ να μας συνδέει, έτσι ώστε να ‘γλυκάνει’ ένα ψεγάδι του χαρακτήρα μου. Απορρίπτουμε «τας υποδείξεις». Ανεξαρτήτως περιεχομένου. Θέλω δηλαδή να πω, ότι αν θέλετε ο Μανόλης να μην κάνει κάτι, δεν έχετε παρά να επιχειρήσετε να του το επιβάλλετε… Είμαστε, βλέπετε και οι δύο, αγύριστα κεφάλια. Πεισματάρηδες. Και θα το διαπιστώσετε διαβάζοντας την «κουβέντα» μας. Που θα μπορούσε να έχει υπότιτλο: ‘όταν το απεραθίτικο πείσμα συναντά το αρβανίτικο’… Και αυτή ήταν μια συνάντηση ορισμένες φορές εκρηκτική και συγκρουσιακή. Ωστόσο σε ένα πράγμα συμφωνήσαμε εξ αρχής και οι δύο και το τηρήσαμε: ότι δεν θα κάνουμε ένα θυμιατό στη ζωή και την προσωπικότητά του. Γιατί ο Μανόλης δεν αισθάνεται μνημείο. Αλλά άνθρωπος που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Πηγαίνοντας κόντρα και λέγοντας τη γνώμη του. Ο Μανόλης υπήρξε λοιπόν μια ζωή ανυπάκουος. Και μιλάμε για μια ζωή εννιά δεκαετιών. Μια ζωή που αν θέλαμε να την κωδικοποιήσουμε, και με τον κίνδυνο πάντα να απλουστεύσουμε μια πολυσύνθετη προσωπικότητα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εκπέμπει 5 μηνύματα. Πέντε μηνύματα πολιτικά. Πέντε μηνύματα συλλογικά. Πέντε μηνύματα αγώνα. Πέντε μηνύματα που συνδέονται μεταξύ τους. Και που αφορούν στον τόπο και στο λαό. Το πρώτο, το αέναο μήνυμα, έχει να κάνει με την Άμεση Δημοκρατία. Την πηγή των πάντων. Αυτή που συναντάμε στην Αρχαία Ελλάδα, στον Όμηρο – «Τις αγορεύειν βούλεται» -, το συναντάμε στις κοινότητες των Ελλήνων, στην Ελεύθερη Ελλάδα της Κατοχής, στο Ψήφισμα των Κορυσχάδων. Και στο Σύνταγμα τ’Απεραθιού: «Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό, ανήκουν στο λαό και ασκούνται από τον ίδιο τον λαό». Το δεύτερο μήνυμα, απόρροια του πρώτου, έχει να κάνει με την πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την ανάγκη να ασκήσουν οι ίδιοι οι πολίτες την εξουσία. «Διότι τι είναι η συμμετοχή σου στα κοινά;», αναρωτιέται ο Μανόλης. Και δίνει την απάντηση: «Είναι η αναγνώριση της ύπαρξης του άλλου. Δηλαδή, υπάρχεις επειδή υπάρχει και ο άλλος». Και τούτο το μήνυμα είναι πηγή έμπνευσης και πρόκληση για τη σημερινή Αριστερά. Για τους σημερινούς μας αγώνες. Να πάρουμε την εξουσία για να τη δώσουμε στους πολίτες να την ασκήσουν. Οι ίδιοι. Αδιαμεσολάβητα. Το τρίτο μήνυμα. Ένα μήνυμα που απευθύνεται και εγκαλεί την Αριστερά. Και όσους υποστηρίζουν ότι την υπηρετούν. Γιατί ο Γλέζος είναι ο κατ’ εξοχήν διανοούμενος της δράσης. Και όχι των οφιτσίων. Που ποτέ δεν τα αναζήτησε. Είναι εκείνος που δεν δίστασε να παραιτηθεί από βουλευτής για να αναλάβει κοινοτάρχης στ’Απεράθου. Και αυτό είναι το τέταρτο μήνυμα: η Αριστερά ή θα
σημάνει κοινωνικοποίηση των μέσων πολιτικής εξουσίας, ή δεν θα είναι Αριστερά. Θα είναι απολίθωμα καταδικασμένο στη φθορά. Το εξηγεί γλαφυρά ο Μανόλης στην κουβέντα μας, αναφερόμενος και εξηγώντας την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Απομυθοποιώντας τα δόγματα του νεοφιλελευθερισμού και δείχνοντας το δρόμο για το μέλλον της Αριστεράς. Ένα μέλλον που περνά μέσα από τους νέους. Με τους οποίους ο Μανόλης έχει μια ευθεία, γόνιμη σχέση. Εκείνη τη σχέση του πετρά, του λιθοξόου, του λοξευτή, που σμιλεύει την πέτρα. Μια σχέση που απαιτεί τέχνη και τεχνική. Και ο Μανόλης τις κατέχει και τις δύο. Για αυτό και η σχέση του με τους νέους είναι σχέση κομβική, πολύτιμη και ισότιμη με έναν σπάνιο τρόπο. Και αυτό είναι το πέμπτο μήνυμα που εκπέμπει με το παράδειγμά του. Με το βίο του. Και όλα τούτα χωρίς επίδειξη ή μεγαλοστομίες. Αλλά ως απλά κομμάτια της καθημερινότητας. Μιας καθημερινότητας που για τον Γλέζο ταυτίζεται με την καθημερινή δουλειά. Χθες στη Βουλή. Αύριο ξανά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πάντα απέναντι στην εξουσία των ολίγων. Του χρήματος. Πάντα στην υπηρεσία του Ανθρώπου. Και των αγώνων της Αριστεράς. Με σταθερό σημείο αναφοράς τ’Απεράθου. Την παράδοση του τόπου του: την ανυπακοή σε κάθε είδους αυθεντία. Την πίστη στην Άμεση Δημοκρατία όπως καταγράφεται στους ομηρικούς χρόνους. Ακούραστος εργάτης, ο Γλέζος επιχειρεί να δώσει απαντήσεις. Να κτίσει λύσεις. Χωρίς να φοβάται να αποτύχει. Γιατί γνωρίζει ότι αλάθητος είναι μόνο εκείνος που δεν πράττει. «Ακόμη κι αν αποτύχουμε, ο σπόρος θα μείνει. Αυτό ας το πάρουν όλοι χαμπάρι», λέει. Για αυτό και σε όλη του τη ζωή πράττει. Πράττει κοιτώντας αδιάκοπα μπροστά. Στο μέλλον. Στο καινούργιο. Σε μια Αριστερά που θα γκρεμίσει το κατεστημένο. Και παράλληλα θα το αντικαταστήσει με το καινούργιο. Θα κτίσει. «Αυτό που μπορούσαμε να κάνουμε και που θεωρείται ουτοπία να γίνει εντοπία. Να γίνει πράξη, δηλαδή, τώρα» λέει. Και δεν μένει στα λόγια. Αλλά δίνει αγώνα καθημερινό για να γίνουν πράξη. Σήμερα θα έκανες τα ίδια;, τον ρωτώ Και η απάντησή του: Σήμερα κάνω περισσότερα! Απάντηση λιτή κι απέριττη. Σαν τις ναξιώτικες πέτρες. Φίλες και φίλοι Οι άκρες αυτού του κουβαριού που ονομάζεται Γλέζος είναι πάρα πολλές. Όλες ωστόσο οδηγούν στον ίδιο πυρήνα. Τον πυρήνα ενός διαρκούς ταξιδιού, ενός ακούραστου ταξιδευτή. Πάντα με το καράβι των οικουμενικών αξιών της Αριστεράς. Έτοιμου ανά πάσα στιγμή να σαλπάρει για νέους αγώνες. Όπως, για μια ακόμη φορά, είναι έτοιμος να ξεκινήσει αύριο το ταξίδι του για τις Βρυξέλλες. Για να δώσει τον αγώνα για το νομικά δίκαιο, πολιτικά ορθό και ηθικά επιβεβλημένο, αίτημα των γερμανικών επανορθώσεων απέναντι στην Ελλάδα. Πάντα πρόθυμος. Ανεξάρτητα από τις δυσκολίες. Ειδικά σήμερα. Σε μια περίοδο επιστροφής του ατομικισμού και της παραίτησης. Σε μια εποχή φόβου. Ο Γλέζος μας δείχνει ξανά το δρόμο. Σε πείσμα εκείνων που επιχειρούν να τον μειώσουν. Η λάσπη τους γυρίζει μπούμερανγκ. Γιατί Γλέζος σημαίνει πείσμα. Σημαίνει σύγκρουση, αντίσταση και ανθρωπιά. Σημαίνει λεβεντιά. Λεβεντιά : μια λέξη που θα δυσκολευθούν πολύ για να τη μεταφράσουν, αν τα καταφέρουν, στις Βρυξέλλες, στο Στρασβούργο και το Βερολίνο. Αλλά ας μην σπάνε το κεφάλι τους. Ο Μανόλης θα τους την εξηγήσει, όπως πάντα, δια του παραδείγματος. Του δικού του…
