Ομιλία σε Ημερίδα του ΔΕΕ με θέμα: "Το Ελληνικό Κράτος μετά τη μεταπολίτευση, οι απαιτούμενες Διοικητικές Μεταρρυθμίσεις"

Χαιρετισμό απηύθυνε σήμερα η Περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου σε ημερίδα που διοργανώθηκε από το Διοικητικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΔΕΕ), υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής. Η Περιφερειάρχης κατά την ομιλία της επεσήμανε ότι σήμερα η χώρα έχει “ανάγκη μιας σύγχρονης δημόσιας διοίκησης τριών άλφα: αξιόπιστης, αξιοκρατικής, αποτελεσματικής”. Μεταξύ άλλων τόνισε επίσης:
Πάγιο ζητούμενο στο ελληνικό κράτος αποτελεί η δημιουργία μίας σύγχρονης, αξιοκρατικής δημόσιας διοίκησης, με διαφάνεια, απαλλαγμένης από τις χρόνιες παθογένειες των κομματικών εξαρτήσεων, από τη γραφειοκρατία, από τη διαφθορά, την έλλειψη συντονισμού και σχεδιασμού.
Μία από τις πρώτες ενέργειες της νέας διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ήταν να εμποδίσουμε να προχωρήσει η διαδικασία της δήθεν «αξιολόγησης», που προωθούσε η προηγούμενη κυβέρνηση. Και αυτό γιατί δεν επρόκειτο για πραγματική αξιολόγηση αλλά για έναν φερετζέ απολύσεων.
Όμως, ειδικά στη σημερινή συγκυρία, η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα δεν χρειάζεται συρρίκνωση αλλά πραγματική αξιοκρατία. Αξιοκρατία και όχι κομματοκρατία. Αξιοκρατία στη βάση αντικειμενικών δεικτών. Αξιοκρατία με ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Τα αδιαφανή και περίπλοκα συστήματα των νόμων και των άπειρων υπουργικών αποφάσεων, όχι μόνο δεν εξυπηρετούν τους πολίτες αλλά συμβάλλουν στη δημιουργία διαφθοράς.
Το πρόβλημα είναι ότι μέσα στην ίδια Περιφέρεια, μέσα στον ίδιο φορέα, οι ίδιες υπηρεσίες των οκτώ περιφερειακών ενοτήτων, ως προς το αντικείμενό τους, όχι μόνο δεν επικοινωνούν αλλά δεν λειτουργούν και με τον ίδιο τρόπο. Ενώ σχεδόν το σύνολο των προϊσταμένων της Περιφέρειας είναι ορισμένοι με απευθείας αναθέσεις.
Έχει έλθει η ώρα των αποφάσεων και των πράξεων. Προκειμένου να αποκτήσει η χώρα μας τη δημόσια διοίκηση που αξίζει στους πολίτες, τη δημόσια διοίκηση που χρειάζεται η κοινωνία και που απαιτεί η συγκυρία.
Πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια, να πάψουμε τις δηλώσεις δεξιά κι αριστερά, και να πιάσουμε δουλειά. Δουλειά για να δημιουργήσουμε ένα ελληνικό μοντέλο δημόσιας διοίκησης.
Χρειαζόμαστε ορθολογική οργάνωση όλων των φορέων στη βάση σαφούς σχεδιασμού και καθορισμένων αρμοδιοτήτων.
Χρειαζόμαστε συντονιστικές οριζόντιες δομές όπως οι διυπουργικοί κλάδοι. Για να επικεντρωθούμε στα αποτελέσματα και όχι στην παραγωγή άλλων νόμων.
Και τέλος, χρειαζόμαστε την αναβάθμιση του ρόλου των δημοσίων λειτουργών που με την υιοθέτηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων θα αναλάβουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή- κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας.
Το στοίχημα λοιπόν που έχουμε μπροστά μας είναι να κάνουμε τα λόγια πράξεις, τα συμπεράσματα αποφάσεις, προκειμένου να οικοδομήσουμε ένα διοικητικό σύστημα διαρθρωμένο δημοκρατικά, που θα υπηρετεί το λαό, θα σέβεται τους νόμους και το Σύνταγμα.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία της Περιφερειάρχη:
8 Μαΐου 2015
Κυρίες και κύριοι,
Καταρχήν να σας ευχαριστήσω για τη διοργάνωση της συγκεκριμένης ημερίδας, στην οποία η Περιφέρεια Αττικής προσέφερε την αιγίδα της, θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτόν συμβάλλει σε έναν σκοπό που αποτελεί ζητούμενο εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες για το σύγχρονο ελληνικό κράτος.
Τη δημιουργία μίας σύγχρονης, αξιοκρατικής δημόσιας διοίκησης, με διαφάνεια, απαλλαγμένης από τις χρόνιες παθογένειες των κομματικών εξαρτήσεων, από τη γραφειοκρατία, από τη διαφθορά, την έλλειψη συντονισμού και σχεδιασμού.
Μίας δημόσιας διοίκησης βασισμένης στην κοινωνική συμμετοχή και τον διαρκή κοινωνικό έλεγχο.
Μίας δημόσιας διοίκησης που θα εγκαθιδρύσει μια σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ κράτους και πολίτη.
Μίας δημόσιας διοίκησης που θα υπηρετεί τις ολοένα και διευρυνόμενες, ποιοτικά και ποσοτικά, λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης, ανάγκες των πολιτών.
Μίας δημόσιας διοίκησης με αναβαθμισμένες δομές και πόρους.
Μίας δημόσιας διοίκησης που θα στελεχώνεται από διοικητικό προσωπικό στη βάση αξιολόγησης με αξιοκρατικά κριτήρια, στο πλαίσιο μίας αναβαθμισμένης λειτουργίας, με ουσιαστικές ευθύνες, με αξιοποίηση των γνώσεων, των ικανοτήτων, της εμπειρίας του, με συγκεκριμένες υποχρεώσεις, με κοινωνική λογοδοσία έναντι των πολιτών.
Κυρίες και κύριοι,
Μία από τις πρώτες ενέργειες της νέας διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ήταν να εμποδίσουμε να προχωρήσει η διαδικασία της δήθεν «αξιολόγησης», που προωθούσε η προηγούμενη κυβέρνηση.
Και αυτό γιατί δεν επρόκειτο για πραγματική αξιολόγηση αλλά για έναν φερετζέ απολύσεων.
Όμως, ειδικά στη σημερινή συγκυρία, η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα δεν χρειάζεται συρρίκνωση αλλά πραγματική αξιοκρατία. Αξιοκρατία και όχι κομματοκρατία. Αξιοκρατία στη βάση αντικειμενικών δεικτών. Αξιοκρατία με ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, μαζί με τους εξαίρετους διοικητικούς επιστήμονες που είστε ταγμένοι στην εμπέδωση της διοικητικής επιστήμης, μερικές βασικές διαπιστώσεις από τη μέχρι τώρα διοικητική εμπειρία που είχαμε από τους πρώτους μήνες στην Περιφέρεια Αττικής.
Εκείνο λοιπόν που βιώνουμε έντονα είναι η πραγματικότητα ενός φορμαλισμού στη λειτουργία των υπηρεσιών.
Με τον όρο «φορμαλισμός» εννοώ την έμφαση στον τύπο και όχι στο αποτέλεσμα προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεων της περιφέρειας Αττικής και όχι μόνο.
Εννοώ τα αδιαφανή και περίπλοκα συστήματα των νόμων και των άπειρων υπουργικών αποφάσεων, που όχι μόνο δεν εξυπηρετούν τους πολίτες αλλά συμβάλλουν στη δημιουργία διαφθοράς.
Μια δεύτερη διαπίστωση έχει να κάνει με τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας Αττικής.
Σε σχετικό μου αίτημα, μου παραδόθηκε έκθεση 3.000 σελίδων με τις… αρμοδιότητες.
Διαπίστωσα λοιπόν ότι το πρόβλημα είναι ότι μέσα στην ίδια Περιφέρεια, μέσα στον ίδιο φορέα, οι ίδιες υπηρεσίες των οκτώ περιφερειακών ενοτήτων, ως προς το αντικείμενό τους, όχι μόνο δεν επικοινωνούν αλλά δεν λειτουργούν και με τον ίδιο τρόπο.
Διαπίστωση τρίτη. Σχεδόν το σύνολο των προϊσταμένων της Περιφέρειας είναι ορισμένοι με απευθείας αναθέσεις.
Υπό αυτές τις συνθήκες πώς μπορώ να εφαρμόσω ένα αξιοκρατικό και αντικειμενικό σύστημα επιλογής προϊσταμένων;
Ένα σύστημα δίκαιο και αντικειμενικό που θα ανταποκρίνεται επιτέλους στις ανάγκες μιας σύγχρονης δημόσιας διοίκησης για τον πολίτη, από τον πολίτη, με τον πολίτη.
Μίας δημόσιας διοίκησης των 3 άλφα:
αξιόπιστης, αξιοκρατικής, αποτελεσματικής.
Αυτές άλλωστε είναι και οι τρεις προϋποθέσεις για να επιτελέσει μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση τον διπλό της ρόλο.
Να είναι δηλαδή εργαλείο άσκησης ενός νέου υποδείγματος εξουσίας και παράλληλα να λειτουργεί στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας κι επανεκκίνησης της οικονομίας.
Ο δρόμος για τη νέα αυτή δημόσια διοίκηση κάθε άλλο παρά εύκολος είναι.
Γιατί επί χρόνια αυτή είχε οικοδομηθεί στη βάση κομματικών λογικών που την ήθελαν όμηρο ενός κομματικού κράτους που εξυπηρετούσε την αναξιοκρατία, τη διαφθορά, τις ρουσφετολογικές και πελατειακές λογικές.
Και αργότερα – οποία ειρωνεία – οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις που συνειδητά, για μικροκομματικά οφέλη, καλλιέργησαν όλες τις παθογένειες της δημόσιας διοίκησης, στο όνομα μίας δήθεν αξιολόγησης και στο πλαίσιο των μνημονιακών πολιτικών περικοπής πόρων, την απορρύθμισαν και την διέλυσαν.
Με σκοπό την ιδιωτικοποίηση σειράς αρμοδιοτήτων της, στο πλαίσιο μιας νεοφιλελεύθερης προσέγγισης του δημοσίου τομέα.
Κυρίες και κύριοι,
Γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, ότι δυστυχώς, είμαστε η χώρα που παράγουμε περισσότερα νομοθετήματα από αποτελέσματα.
Μια πολυνομία που ουσιαστικά συντηρεί τη διαφθορά και την ταλαιπωρία των πολιτών στη σχέση τους με τη δημόσια διοίκηση.
Με τη νέα κυβέρνηση έχει έλθει λοιπόν η ώρα της μεγάλης αλλαγής.
Η ώρα των τομών με τις αντιλήψεις και τα μοντέλα του παρελθόντος.
Η ώρα των ρήξεων με τις συντεχνίες.
Η ώρα της μεγάλης ευθύνης.
Η ώρα να γίνουν πράξη οι δεσμεύσεις απέναντι στους πολίτες.
Η ώρα να επιτελέσει η Δημόσια διοίκηση το ρόλο της, που δεν είναι ούτε η αναπαραγωγή ενός φαύλου μοντέλου εξουσίας ούτε η συντήρηση των προνομίων κάποιων ομάδων αργόμισθων.
Μάλιστα το φαινόμενο της αργομισθίας δεν είναι σύγχρονο – χρονολογείται από την περίοδο της Επανάστασης.
Της Επανάστασης, η οποία, σύμφωνα με τον Ιωάννη Καποδίστρια, που φρόντισε, στο πλαίσιο της δικής του μεταρρυθμιστικής πολιτικής για τη δημόσια διοίκηση, να στελεχώσει τα Υπουργεία με το απολύτως αναγκαίο προσωπικό, «εγέννησεν ένα σωρόν ανθρώπων αργών, θελόντων να ζώσιν εκ του δημοσίου…».
Κυρίες και κύριοι,
Έχει έλθει η ώρα των αποφάσεων και των πράξεων. Προκειμένου να αποκτήσει η χώρα μας τη δημόσια διοίκηση που αξίζει στους πολίτες, τη δημόσια διοίκηση που χρειάζεται η κοινωνία και που απαιτεί η συγκυρία.
Έχει έλθει για παράδειγμα η ώρα να εγκαθιδρυθεί και να εμπεδωθεί στο δημόσιο η κουλτούρα της στοχοθεσίας. Μιας στοχοθεσίας που θα λαμβάνει υπόψη της τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και της κοινωνίας.
Δεν κομίζω γλαύκας.
Η Βουλή ήδη από το 2004, έχει ψηφίσει σχετικό νομοθετικό πλαίσιο για τη διοίκηση μέσω στόχων χωρίς όμως αυτό να έχει εφαρμοστεί.
Ας ελπίσουμε ότι ο τότε υπουργός Εσωτερικών και εμπνευστής του σχετικού νόμου, θα αξιωθεί να τον δει να εφαρμόζεται τουλάχιστον στη θητεία του ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Έχει έλθει επίσης η ώρα να αναβαθμιστεί το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και να αξιοποιηθεί πραγματικά η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου να οργανωθεί και να στελεχωθεί η νέα δημόσια διοίκηση.
Κυρίες και κύριοι,
Ο Αϊνστάιν έλεγε ότι «δεν μπορούμε να επιλύσουμε τα προβλήματά μας αν παραμείνουμε στο ίδιο επίπεδο που ήμασταν όταν τα δημιουργήσαμε».
Πρέπει λοιπόν να σηκώσουμε τα μανίκια, να πάψουμε τις δηλώσεις δεξιά κι αριστερά, και να πιάσουμε δουλειά.
Δουλειά για να δημιουργήσουμε ένα ελληνικό μοντέλο δημόσιας διοίκησης.
Τι χρειαζόμαστε;
Άμεσα χρειαζόμαστε ένα συνολικό στρατηγικό όραμα από την πολιτική ηγεσία, σε συνεργασία και με συναίνεση της κοινωνίας.
Χρειαζόμαστε ορθολογική οργάνωση όλων των φορέων στη βάση σαφούς σχεδιασμού και καθορισμένων αρμοδιοτήτων.
Χρειαζόμαστε συντονιστικές οριζόντιες δομές όπως οι διυπουργικοί κλάδοι. Για να επικεντρωθούμε στα αποτελέσματα και όχι στην παραγωγή άλλων νόμων.
Και τέλος, χρειαζόμαστε την αναβάθμιση του ρόλου των δημοσίων λειτουργών που με την υιοθέτηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων θα αναλάβουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή- κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας
Κυρίες και κύριοι,
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Αναμένουμε με ενδιαφέρον την έκθεση του ΟΟΣΑ υπό τον γενικό τίτλο: Governing the City, όπου παρουσιάζεται, μέσα από δύο μελέτες περίπτωσης (case studies), την πολιτική του τομέα των μεταφορών και της χωροταξίας, η περίπτωση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης στην Αττική.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης θα παρουσιαστούν στη συνέχεια.
Όμως, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω την ύπαρξη τεσσάρων πάγιων παθογενειών που πρέπει να καταπολεμήσουμε:
το χάσμα μεταξύ σχεδιασμού και εφαρμογής των πολιτικών,
την έλλειψη συντονισμού και συμμετοχής όλων των εμπλεκομένων φορέων,
τον ευκαιριακό χαρακτήρα του σχεδιασμού των πολιτικών,
και την παντελή έλλειψη σωστού προγραμματισμού.
Αυτή δυστυχώς είναι η μοίρα όλων των εκθέσεων.
Το στοίχημα λοιπόν που έχουμε μπροστά μας είναι να κάνουμε τα λόγια πράξεις,
τα συμπεράσματα αποφάσεις,
προκειμένου να οικοδομήσουμε ένα διοικητικό σύστημα διαρθρωμένο δημοκρατικά, που θα υπηρετεί το λαό, θα σέβεται τους νόμους και το Σύνταγμα.
Καλή επιτυχία στις σημερινές σας εργασίες.