Η έκθεση «δείχνει ότι, αν συνεργαστούν, αγρότες και περιβαλλοντολόγοι μπορούν διασφαλίσουν μακροπρόθεσμα τροφή και νερό σε όλους» τονίζει ο Λιντοβίκ Λαρμποντιέρ
«Η γεωργία πολύ συχνά εμφανίζεται ως απειλή για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Όμως η διατήρηση ζωντανών εδαφών μπορεί να ενισχύσει τις σοδειές και παράλληλα να βοηθήσει τη φύση και την κοινωνία. Αυτή η έκθεση δείχνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει κοινό έδαφος και συγκλίνοντες στόχοι για τους γεωργούς και τους περιβαλλοντολόγους που μπορούν να διασφαλίσουν το μέλλον».
Τα λόγια ανήκουν στον γενικό διευθυντή της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) Μπρούνο Όμπερλε και αφορούν την πρόσφατη έκθεση του οργανισμού με τίτλο «Κοινός τόπος: αποκαθιστώντας την υγεία του εδάφους για βιώσιμη γεωργία».
Μια έκθεση με τεράστιο ενδιαφέρον διότι αποδεικνύει ότι μια βιώσιμη γεωργία συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αυξάνει τη βιοποικιλότητα και τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Η έκθεση «δείχνει ότι, αν συνεργαστούν, αγρότες και περιβαλλοντολόγοι μπορούν διασφαλίσουν μακροπρόθεσμα τροφή και νερό σε όλους» τονίζει ο Λιντοβίκ Λαρμποντιέρ, ανώτατος εμπειρογνώμονας για τη Γεωργία και το Περιβάλλον της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης.
«Υγιή, ζωντανά εδάφη μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα της παραγωγής τροφής απέναντι στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και μπορούν να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε ασφαλή και θρεπτική τροφή, ειδικά για τους πιο ευάλωτους στις αναπτυσσόμενες χώρες» συνεχίζει ο ίδιος εξηγώντας ότι για την επίτευξη του στόχου αυτού «πρέπει να πάψουμε να σκεφτόμαστε τη γεωργία αποκλειστικά με όρους τροφής, ινών, ενέργειας και αντιθέτως να ενθαρρύνουμε και να ανταμείβουμε αυτές τις επιπλέον υπηρεσίες που παρέχουν οι αγρότες στην κοινωνία».
Η έκθεση εξηγεί πώς με την αποθήκευση του οργανικού άνθρακα η βιοποικιλότητα του εδάφους μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι επιστήμονες της έκθεσης εκτιμούν ότι η ετήσια αύξηση μόλις κατά 0,4% της ικανότητας αποθήκευσης οργανικού άνθρακα από τα καλλιεργήσιμα εδάφη (που είναι βασικός δείκτης της βιοποικιλότητας του εδάφους) για τα επόμενα 30 χρόνια θα μπορούσε να σημάνει αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής των τριών βασικών καλλιεργειών (καλαμποκιού, σταριού, ρυζιού), κατά 23,4%, 22,9% και 41,9% αντιστοίχως! Αυτό το 0,4% της ικανότητας αποθήκευσης οργανικού άνθρακα μπορεί να οδηγήσει σε απορρόφηση ακόμη μεγαλύτερων ποσοστών άνθρακα, που η έκθεση υπολογίζει σε περίπου 1GtC…
Βασική προϋπόθεση για τις θετικές αυτές εξελίξεις, όπως τονίζεται, είναι αφενός η εγκατάλειψη των πρακτικών της εντατικής γεωργίας και αφετέρου η υιοθέτηση νέων μεθόδων, όπως, για παράδειγμα, η «αναγεννητική γεωργία», η οποία, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, διαταράσσει ελάχιστα το έδαφος με λίγο ή καθόλου όργωμα, την καλλιέργεια πολλών διαφορετικών ειδών, την εδαφοκάλυψη κ.ά. Δημιουργείται έτσι το… ανάλογο έδαφος για την υπέρβαση της παραδοσιακής διαμάχης μεταξύ περιβαλλοντολόγων και αγροτών, με επίκεντρο τη σχέση κλιματικής κρίσης και γεωργίας.
Δημιουργείται έτσι μια χαραμάδα ελπίδας, υπό πολλές και δύσκολες προϋποθέσεις, καθώς μιλάμε για αλλαγές βαθιά ριζωμένων πρακτικών. Αλλαγές που συνεπάγονται συγκρούσεις με αγροτοδιατροφικούς γίγαντες που εκπροσωπούν συμφέροντα δισ. και τρισ. δολαρίων. Αλλαγές που απαιτούν αναδιοργάνωση τρόπων παραγωγής, κατανάλωσης και, το κυριότερο, τρόπων σκέψης και άσκησης πολιτικής, στον αντίποδα των σημερινών υπερεντατικών πρακτικών.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στα συμπεράσματά της η έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης καλεί κυβερνήσεις και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να θέσουν φιλόδοξους στόχους και να προωθήσουν ενθαρρύνοντας και χρηματοδοτώντας μια βιώσιμη, καινοτόμο γεωργία, εργαλείο κατά της κλιματικής κρίσης και υπέρ της βιοποικιλότητας.
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, εκπρόσωπος για θέματα Κλιματικής Αλλαγής
