«Παγκόσμια Ασπίδα κατά των Κλιματικών Κινδύνων». Με αυτόν τον πομπώδη τίτλο παρουσιάζεται σήμερα στην COP27, στην Παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα, στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, ένα νέο εργαλείο για την προστασία των ευάλωτων χωρών απέναντι στους κλιματικούς κινδύνους. Συγκεκριμένα οι χώρες του G7, με πρωτοβουλία της γερμανικής Προεδρίας, συμφώνησαν με την Ομάδα των 20 πιο ευάλωτων χωρών για τη διεύρυνση πρόσβασης σε οικονομική βοήθεια αμέσως μετά από κλιματικές καταστροφές, μέσα από τη βελτίωση υφιστάμενων ασφαλιστικών εργαλείων και μέσων κοινωνικής ασφάλισης. Παράλληλα κάποιες πλούσιες χώρες αναλαμβάνουν δράση, όπως η Δανία, που τον Σεπτέμβριο έγινε η πρώτη χώρα που δεσμεύθηκε να χρηματοδοτήσει αυτές τις προσπάθειες με 13 εκατομμύρια δολάρια. Οι ενέργειες αυτές όμως πόρρω απέχουν από το ζητούμενο. Την κλιματική δικαιοσύνη.
Και μόνο το γεγονός ότι οι πρωτοβουλίες αυτές εξελίσσονται εκτός του διαπραγματευτικού πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, δίνουν την ευχέρεια στις δωρήτριες χώρες να υπαγορεύσουν τους όρους της στήριξής τους, παρακάμπτοντας τις διαδικασίες για την κάλυψη των αναγκών των ευάλωτων κοινωνιών και προσαρμόζοντάς τες στις… δικές τους. Κι εκείνες των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Έτσι, σύμφωνα με έμπειρους ερευνητές, το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης είναι πολύ πιθανό να καταλήξει σε ασφαλιστικά προγράμματα ωφελώντας εταιρείες εγκατεστημένες στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και όχι τις φτωχές και ευάλωτες χώρες. Για παράδειγμα, όπως παρατηρούν εξειδικευμένοι αναλυτές με αφορμή την παγκόσμια σύνοδο, μηχανισμοί αποζημιώσεων κατά των κυκλώνων δύσκολα θα ανταποκριθούν στις ανάγκες των ψαράδων στο Τουβαλού, στον Ειρηνικό, που βλέπουν να καταστρέφονται οι αλιευτικοί τους πόροι καθώς οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, αυτά τα πολύτιμα θαλάσσια οικοσυστήματα, σβήνουν σταδιακά εξαιτίας της υπερθέρμανσης των ωκεανών.
Ακριβώς στην τεράστια απόσταση λόγων και έργων για την επίτευξη του κρίσιμου στόχου ενός αξιόπιστου και αποτελεσματικού, χρηματοδοτικού μηχανισμού, όπως συστηματικά διεκδικούν οι αναπτυσσόμενες χώρες, αναφέρεται Έκθεση του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον για το χάσμα προσαρμογής που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 2 Νοεμβρίου. Ο τίτλος της ανησυχητικά εύγλωττος: «Πολύ λίγα, πολύ αργά – η αποτυχία κλιματικής προσαρμογής θέτει τον κόσμο σε κίνδυνο». Στις 84 σελίδες της η Έκθεση, που εξετάζει την πρόοδο στον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση δράσεων προσαρμογής, διαπιστώνει ότι ενώ το 84% των Μερών του Πλαισίου της Σύμβασης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) έχουν εκπονήσει κατά 5% περισσότερα σχέδια, στρατηγικές, νόμους και πολιτικές προσαρμογής και μείωση εκπομπών αερίων, σε σχέση με πέρσι ωστόσο η χρηματοδότησή τους δεν ανταποκρίνεται στις επείγουσες περιστάσεις…
Η διεθνής χρηματοδοτική ενίσχυση των προσπαθειών προσαρμογής προς τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι 5 έως 10 φορές χαμηλότερη από τις ανάγκες τους και το χάσμα βαθαίνει. Εκτιμάται ότι οι ετήσιες ανάγκες προσαρμογής ανέρχονται έως το 2030 από 160 έως 340 δισ. δολάρια και έως το 2050 από 315 έως 565 δισ. Η υλοποίηση δράσεων προσαρμογής στη γεωργία, στα ύδατα, στα οικοσυστήματα κ.ά. προχωρά, ωστόσο, όπως παρατηρεί η Έκθεση, αν δεν υπάρξουν δομικές αλλαγές, θα υπονομευθεί από τις επιδεινούμενες και επιταχυνόμενες κλιματικές απειλές, που θα βαθύνουν κι άλλο το χάσμα της υλοποίησης της προσαρμογής.
Η βασική ευθύνη βαραίνει τις αναπτυγμένες χώρες που ευθύνονται κυρίως για την κλιματική κρίση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πέρσι, στην COP26 στη Γλασκόβη, Ε.Ε. και ΗΠΑ απέρριψαν τον μηχανισμό που πρότειναν οι αναπτυσσόμενες χώρες για την ανάκαμψη των κοινοτήτων τους από φυσικές καταστροφές. Αντιθέτως, επέλεξαν τη σύσταση μηχανισμού… συζητήσεων για το πώς θα χρηματοδοτηθεί η βοήθεια προς τις χώρες που σαρώνονται από την κλιματική κρίση. Μπλα, μπλα, μπλα – σύμφωνα με το γνωστό σχόλιο. Αν λοιπόν το «μπλα, μπλα, μπλα» συνεχιστεί, το χάσμα θα βαθύνει και ο ορίζοντας θα σκοτεινιάσει οριστικά. Και όχι μόνο για τις αναπτυσσόμενες χώρες…
