Δεν ήταν εύκολο, αλλά στο τέλος φέραμε σε πέρας την αποστολή μας». Μισή αλήθεια την περασμένη Κυριακή, στο Σαρμ Ελ Σέιχ, από τον πρόεδρο της Παγκόσμιας Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα, υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι. Πράγματι, δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, αλλά η COP27 δεν ανταποκρίθηκε ούτε στις προσδοκίες ούτε στις ανάγκες των κοινωνιών που πλήττονται όλο και πιο βίαια από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Την απάντηση στον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ την έδωσαν, μεταξύ άλλων, τόσο ο γ.γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες, που παρατήρησε ότι «πρέπει να μειώσουμε τώρα δραστικά τις εκπομπές και αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο αυτή η διάσκεψη δεν απάντησε» όσο και η επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για το Κλίμα Λοράνς Τουμπιανά, που εξήγησε ότι «αυτή η διάσκεψη αποδυνάμωσε τις υποχρεώσεις των χωρών να παρουσιάσουν νέες και πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις». Όμως τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ τον διαψεύδει η ίδια η τελική διακήρυξη της COP27, που καλεί σε μια «γρήγορη» μείωση των εκπομπών άνευ λοιπών στοιχείων και, το κυριότερο, χωρίς τη διατύπωση νέων στόχων σε σχέση με την προηγούμενη διάσκεψη, πέρυσι, στη Γλασκόβη. Η πιο σημαντική ίσως πρόοδος επιτεύχθηκε κυριολεκτικά στην… παράταση ύστερα από τη διαμεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφορούσε τη δημιουργία του ταμείου απωλειών και ζημιών, ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού που διεκδικούσαν εδώ και χρόνια οι αναπτυσσόμενες χώρες κόντρα στη βούληση των ανεπτυγμένων χωρών που ευθύνονται για την κλιματική κρίση. Παρότι εκκρεμούν οι λεπτομέρειες, για παράδειγμα οι κανόνες πρόσβασης στη χρηματοδότηση, ο ρόλος των χωρών δωρητριών κ.ο.κ., το βήμα είναι θετικό.
Ηταν το μόνο. Γιατί αυτή η διάσκεψη σηματοδοτεί μια οπισθοδρόμηση σε σχέση με τον εμβληματικό στόχο του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Ο στόχος αυτός ήταν η προϋπόθεση για να στηρίξουν οι αναπτυσσόμενες χώρες τη Συμφωνία του Παρισιού. Πλέον, τέθηκε ξανά επί τάπητος στο Σαρμ Ελ Σέιχ! Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω; Το εξώφυλλο του Economist είναι ενδεικτικό: «Ας αποχαιρετήσουμε τον 1,5 βαθμό Κελσίου». Και ο υπότιτλος: «Γιατί η κλιματική πολιτική είναι εκτός στόχου». Είχε προηγηθεί στα τέλη Οκτωβρίου μια έκκληση 1.000 επιστημόνων από 50 χώρες που κάλεσαν την επιστημονική κοινότητα «να πει την αλήθεια», δηλώνοντας ότι δεν είναι «πλέον αποδεκτό να λέγεται δημόσια» ότι αυτός ο περιορισμός «παραμένει πάντα εφικτός». Μια τοποθέτηση που προκάλεσε αίσθηση. Ωστόσο, όπως ξεκαθάρισε ο Κριστιάν Ντε Περτουί, καθηγητής Οικονομίας και ιδρυτής της έδρας Οικονομία του Κλίματος στο παρισινό πανεπιστήμιο Dauphine, σύμφωνα με όλα τα κλιματικά σενάρια που αναλύονται στην 6η Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για το κλίμα, την περίοδο 2021-2022, ο στόχος του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου παραμένει εφικτός. Έστω κι αν πρέπει να περάσει από κάποιες διακυμάνσεις ανάλογα με την εξέλιξη της πορείας για την κλιματική ουδετερότητα. Ωστόσο, και μόνο η ανακίνηση του θέματος συνέβαλε στο βάλτωμα των στόχων των εκπομπών στη διάσκεψη του Σαρμ Ελ Σέιχ.
Πλέον, το κουβάρι των προβλημάτων περνάει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου θα γίνει η διάσκεψη το 2024, ενώ πιο φιλόδοξη φαντάζει η πρόταση του νεοεκλεγέντος Προέδρου της Βραζιλίας Λούλα για διοργάνωση της συνάντησης το 2025 στον Αμαζόνιο. Στην παρέμβασή του επανέλαβε την πρόθεσή του για μηδενική αποψίλωση των δασών, επισημαίνοντας ότι «ο αγώνας κατά της υπερθέρμανσης δεν διαχωρίζεται από τον αγώνα κατά της φτώχειας». Ίσως η πιο φωτεινή στιγμή της διάσκεψης.
