«Αυτή δεν είναι μια επέτειος που πρέπει να γιορτάζουμε, είναι μια θανατική ποινή για τους ανθρώπους και το οικοσύστημα». Το σχόλιο ανήκει στην κλιματική επιστήμονα Φριντερίκε Ότο, του Ινστιτούτου Γκράντχαμ για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον στο Βρετανικό Imperial College. Αφορούσε το γεγονός ότι η 4η Ιουλίου, με παγκόσμιο μέσο όρο θερμοκρασίας 17,8 βαθμούς Κελσίου, έσπασε το ρεκόρ ζέστης από την εποχή που ξεκίνησε ο άνθρωπος να μετρά τη θερμοκρασία στη Γη. Το προηγούμενο ρεκόρ είχε καταγραφεί… μόλις μία ημέρα πριν, τη Δευτέρα 3 Ιουλίου, που με τους 17,01 βαθμούς Κελσίου ξεπερνούσε τον μέσο όρο των 16,92 βαθμών τον Αύγουστο του 2016. Στις αρχές του Ιουλίου φέτος ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός επιβεβαίωνε ότι το φαινόμενο Ελ Νίνιο επέστρεψε, και, σε συνδυασμό με τα ανθρωπογενή αέρια που θερμοκηπίου, που οδηγούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, προκαλεί πρωτοφανείς καύσωνες. Σαν αυτόν που βιώνουν αυτές τις ημέρες οι χώρες της Ευρώπης, μεταξύ τους και η Ελλάδα. Παράλληλα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα.
«Όταν η ζέστη έρχεται, είναι αόρατη» γράφει ο βετεράνος δημοσιογράφος Τζεφ Γκούντελ στην εισαγωγή του νέου του βιβλίου, που συγκέντρωσε διθυραμβικές κριτικές, με τον ανησυχητικό τίτλο «Η ζέστη θα σε σκοτώσει πρώτο». Σύμφωνα με τον Γκούντελ, η ζέστη είναι θέμα κλιματικής δικαιοσύνης. «Αν είσαι φτωχός», γράφει, «λιώνεις σε ένα διαμέρισμα χωρίς μόνωση ή σε ένα τροχόσπιτο χωρίς air condition ή με ένα παλιό, αναποτελεσματικό μηχάνημα που δεν έχεις λεφτά να το βάλεις στην πρίζα. Δεν μπορείς να μετακομίσεις κάπου με περισσότερη δροσιά γιατί φοβάσαι μην χάσεις τη δουλειά σου και δεν έχεις χρήματα στην άκρη για μια νέα αρχή».
Πολλές επιστημονικές μελέτες προειδοποιούν ότι αν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 2 βαθμούς Κελσίου, τότε αρχίζουν να καταρρέουν στρώματα πάγου, ξηρασίες να καταστρέφουν καλλιέργειες με αποτέλεσμα τους λιμούς. Αλλά για όσους δεν είναι επιστήμονες, κάτι που ισχύει για τους περισσότερους κατοίκους του πλανήτη, οι 3,6 βαθμοί Φαρενάιτ δεν μοιάζουν ιδιαίτερα απειλητικοί – ποιος μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ 25 βαθμών Κελσίου τη μια μέρα και 27,2 την επόμενη; Σύμφωνα με τον Γκούντελ, οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται με λάθος τρόπο την ακραία ζέστη και τις καταστροφικές της συνέπειες. «Το είδος της ζέστης στο οποίο αναφέρομαι δεν είναι μια απλή άνοδος του υδράργυρου σε ένα θερμόμετρο» εξηγεί. «Μιλώ για μια ενεργή δύναμη, μια δύναμη που μπορεί να λυγίσει σιδηροδρομικές γραμμές και να σας σκοτώσει πριν καν καταλάβετε ότι κινδυνεύετε».
Η αλήθεια είναι ότι οι θάνατοι από τη ζέστη υποτιμώνται από τα ΜΜΕ. Ως αιτία θανάτου σπανίως αναφέρεται η «ακραία ζέστη». Μόνο πολύ αργότερα οι επιδημιολογικές μελέτες δίνουν την ακριβή καταγραφή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο καύσωνας του 2003 που έπληξε την Ευρώπη: στη Γαλλία ο επίσημος αριθμός νεκρών που ανακοινώθηκε ήταν 15.000. Έναν χρόνο αργότερα, το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον ανέβασε τον αριθμό των θανάτων από τον καύσωνα εκείνον στις 30.000 στην Ευρώπη. Άλλες ανεξάρτητες πηγές κάνουν λόγο για 27.000 έως 40.000 νεκρούς. Ωστόσο, αργότερα οι επιστήμονες, σε έρευνά τους το 2008, έκαναν λόγο για 70.000 θύματα σε όλη την Ευρώπη! Αυτοί οι διαφορετικοί αριθμοί, που φανερώνουν πόσο δυσχερής είναι ο υπολογισμός της θνησιμότητας λόγω αυτής της αόρατης πλην σοβαρής απειλής, στην ουσία αποτυπώνουν έναν νέο κίνδυνο υγείας σε μια γερασμένη Ευρώπη. Η οποία πλέον έχει μετατραπεί για τα καλά σε σημαντικό κλιματικό hotspot.
